. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
3
|
I.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
II.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
4
|
III.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
10
|
IV.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
11
|
V.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
§ 1.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
15
|
§ 2.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
16
|
§ 3.
|
Правіла 3. Мяккі знак і апостраф. Нескладовае у (ў) у слове перад галоснымі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
17
|
|
Правіла 4. Літары й і ў спачатку і ў сярэдзіне слова . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
20
|
|
Правіла 5. А. Гукі у ці ў? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
21
|
|
Правіла 6. Прыдыханьне в, г, і, а . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
22
|
|
Правіла 7. Плаўныя, звонкія і глухія гукі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
25
|
|
Правіла 8. Гукі: д, т, дз, дж . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
28
|
Правіла 9. Гукі ы, а, о, у, э, пасьля ж, ч, ш, ц, р
|
Правіла 10. Гукі: з, с, ц, дз перад мяккімі зычнымі і „гартаннымі“ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
32
|
|
Правіла 11. Гукі: о, э і ё, е . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
33
|
|
Правіла 12. Гукі: е, я не пад націскам . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
34
|
|
Правіла 13. Правапіс слоў: 1) не (ня), без (бяз); 2) цераз, перад і пера; 3) дзеля і каля . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
35
|
|
Правіла 14. Гук е ў аснове пасьля націску . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
36
|
|
Правіла 15. Склады: ро, ло, ле . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
41
|
|
Правіла 16. Зычныя мяккія: 1) льл, 2) ньн, 3) сьс, 4) цьц, 5) зьз, 6) дзьдз . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
42
|
Зычныя цьвёрдыя: 1) жж, 2) шш,3) чч . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
|
Правіла 17. Падвойныя зычныя: 1) нн, 2) цц, 3) падвойныя пры злучэньні слоў . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
43
|
|
Правіла 18. Злучэньні: 1) тц, чц; тч; лч; 2) дс; 3) тс; 4) жс, зс; 5) шц; 6) сч . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
47
|
|
Правіла 19. Злучэньні: 1) стн, стл, здн і рдн; 2) дц і цься . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
49
|
|
Правіла 20. А. Калі прыназоўнікі пішуцца асобна ці зьлітна . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
50
|
Б. 1) Гукі ы, 2) й пры злучэньні прыназоўнікаў з другімі словамі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
3) Беспасярэднае злучэньне прыназоўнікаў . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
4) Складаныя прыназоўнікі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
Прыназоўнікі: уз, раз, вы, пера, су, пра . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
|
Правіла 21. 1) Літара д на канцы прыназоўнікаў: ад, над, пад, прад; літара б у прыназоўніку аб; 2) Літары з і с у прыназоўніках: з, без, (бяз), уз, раз, цераз . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
52
|
|
Правіла 22. А. Калі не пішацца зьлітна? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
55
|
|
Б. Калі не пішацца асобна? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
|
Правіла 23. А. Калі ні пішацца зьлітна? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
56
|
Б. Калі ні пішацца асобна? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
1. а) Назоўны склон адзіночнага ліку
|
Правіла 24. 1) Канчаткі жаноч. роду: а, я . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
57
|
|
2) канчаткі ніякага роду: о-ё, е, а-я . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
б) Назоўны склон множнага ліку
|
Правіла 25 (агульнае). Канчаткі 1) ы-і; а) ы-е; б) ы-а; 2) ы-і; 3) а . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
57
|
2. а) Родны склон адзіночнага ліку
|
Правіла 26. Канчаткі а-я ці у-ю? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
60
|
б) Родны склон множнага ліку
Правіла 27. I. Мужчынскі род
1) Канчаткі: оў-ёў, аў-яў . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
62
|
2) Родны склон з чыстай асновай (без канчатка) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
63
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
1) Родны склон з чыстай асновай (без канчатка) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
2) Устаўныя гукі о-е ў родным склоне . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
3. Месны склон адзіночнага ліку
|
Правіла 28. Канчаткі: 1) е-э, 2) і-ы, 3) у . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
65
|
Зьмякчэньне гартаннай асновы: г-з, к-ц, х-с . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
4. Аканьне ў склонавых канчатках іменьнікаў . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
|
Правіла 29. Канчаткі склонаў множнага ліку: 1) роднага склону аў-яў, ай-яй; 2) давальнага ам-ям; 3) творнага амі-ямі; 4) меснага ах-ях; 5) творнага адзіночнага ліку мужч. і ніяк. роду ам; выключэньне з правіла канчатак ем; канчаткі жаночага рода я.-яй; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
69
|
|
Правіла 30. Канчаткі мужчынскага роду: А. адзіночнага ліку: 1) у-ю, 2) е-а. Б) множнага ліку ове . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
71
|
6. Канчаткі памяншальна-ласкальных іменьнікаў
|
Правіла 31. Канчатак ак ці ык? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
73
|
1. Канчаткі склонаў: 1. Назоуны склон
|
Правіла 32. Канчаткі радоў: а) адзіночнага ліку, 1) мужч. роду ы-і, 2) жаноч. роду ая-яя, 3) ніякага ае-яе, ое . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
74
|
1) мужч. роду ы-і, 2) жаноч. роду ая-яя, 3) ніякага ае-яе, ое . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
74
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
Родны склон адзіночнага ліку
|
Правіла 33. 1) Мужчынскага і ніякага роду не пад націскам ага-яга, пад націскам ага; 2) жаночага роду не пад націскам ае (ай)-яе (яй), пад націскам ое (ой) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
76
|
3. Вінавальны склон адзіночн. ліку жан. роду
|
Правіла 34. Канчаткі ую-юю . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
77
|
|
Правіла 35. 1) Канчаткі мужч. і ніяк. роду ым-ім; жаноч. роду: а) у творным склоне не пад націскам аю (ай)-яю (яй), а пад націскам ою (ой). б) у месным склоне не пад націскам ай-яй, а пад націскам ой . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
77
|
б) у месным склоне не пад націскам ай-яй, а пад націскам ой . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
5. Аканьне ў канчатках прыметнікаў
|
Правіла 36. Канчаткі 1) роднага і давальнага склонаў мужч. і ніяк. роду ага-яга, аму-яму; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
77
|
2) Родн. давальн., творнага і месн. склонаў жаноч. роду ае (ай)-яе (яй), ай-яй, аю (ай)-яю (яй) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
II. Прыметнікі, памяншальныя і ласкальныя.
|
Правіла 37. Канчаткі: 1) енькі, 2) анькі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
79
|
III. Ступені параўнаньня.
|
Правіла 38. Канчаткі ступені: 1) 1-ай: ыі; ая-яя; ое, ае-яе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
80
|
2) 2-ой: ейшы, ая-яе, (эйшы, ая-ае) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
2) 3-яй: з прыстаўкай най ці з словамі: за ўіх, ад усіх, самы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
IV. Скарочаныя прыметнікі.
|
Правіла 39. Устаўныя гукі не пад націскам: а-е, а пад націскам о . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
81
|
|
Правіла 40. 1) складаных, 2) парадкавых, 3) аканьне ў зборных лічэбніках, 5) склонавыя канчаткі парадкавых лічэбнікаў . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
82
|
|
Правіла 41. Канчаткі займеньнікаў сходны з канчаткамі прыметнікаў. Канчаткі: 1) назоўнага склону . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
84
|
2) роднага, прыладнага і меснага склонаў мужч. і ніяк. роду . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
4) Прыстаўкі не, ні ў неазначальных і адмоўных займеньніках. Калі не, ні пішуцца асобна? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
Правіла 42. А) Галосныя ў канчатку дзеясловаў I-га і II-га спражэньня абвеснага ладу
1) Калі націск прыходзіцца на канчатак, то 2-ая асоба множнага ліку ў I-ым спражэньні канчаецца на аце-яце, а ў II-ім — ыце-іце . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
86
|
2) Калі націск не на канчатку, то ў I-ым спражэньні еце-аце, а ў II-ім — іце-ыце . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
3) Як адрозьніць II-ое спражэньне ад I-га? Канчаткі неазначальнай формы: 1) іць-ыць, 2) ець-эць, 3) яць-аць . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
88
|
Б) Дзеяслоўныя прыметы і прыслоўі
1) Зьмены дзеяпрыметнікаў паводле роду, ліку і склону . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
88
|
Канчаткі дзеяпрыметнікаў:
а) Даўнейшыя (учы-ючы, ачы-ячы, мы)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
б) Сучасныя (ны, ты, лы)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
в) Склонавыя канчаткі дзеяпрыметнікаў . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
2) Канчаткі дзеяпрыслоўяў: учы-ючы, ачы-ячы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
89
|
|
Правіла 43. 3-яй асобы множн. ліку I-га спражэньня уць-юць, II-га — аць-яць . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
91
|
|
Правіла 44. адзіночнага ліку цяперашняга і будучага часу 1) 2-й асобы I-га спражэньня еш-аш, II-га — іш-ыш . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
2) 3-яй асобы I-га спраж. е-а, II-га — іць-ыць . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
|
Правіла 45. множнага ліку цяперашняга і будучага часу 1) 1-й асобы I-га спражэньня ем-ам, II-га — ім-ым . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
93
|
2) 2-ой асобы а) не пад націскам у I-ым спражэньні — еце-аце, у II-ім — іце-ыце; б) пад націскам: II-га спражэньня — іце-ыце, I-га — яце-аце . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
|
Правіла 46. Дзеясловы з зваротным займеньнікам ся . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
94
|
1) Спражэньне такіх дзеясловаў . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
|
Правіла 47. Формы загаднага ладу . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
1) ь (мяккі знак) у 2-й асобе адзіночнага і множнага ліку . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
95
|
2) зьмена канчаткаў 2-й асобы адзін. ліку і-ы на е-э 1-ай і 2-й асобы множн. ліку . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
95
|
|
Правіла 48. Прыслоўі пішуцца зьлітна: 1) Калі словы без прыназоўніка не ўжываюцца, 2) з прыназоўнікамі, 3) калі бывае націск на прыназоўніку, 4) з адмоўнымі дапаможнікамі не (ня), ні . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
97
|
5. Як адрозьніць прыслоўе ад іменьнікаў з прыназоўнікамі? увесну, увосень, удзень, дадому… ці у весну, у восень, у дзень, да дому? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
6. Формы прыслоўяў: па-беларуску, па-расійску, па-дзявочы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
7. Злучэньне прыслоўяў рыскамі: раз-по-раз, пперш-на-перш, чуць-чуць . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
98
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
Б) Канцовыя гукі ў прыслоўях: а) я (наўмысьля, ледзьвя…); б) у (зранку, змалку, зьнячэўку…); в) на (не) пэўна-пэўне, слушна-слушне (годзе-годзі, балазе); г) (дзесьці, калісьці, некалісьці) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
|
Правіла 49. 1) Складаныя злучнікі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
100
|
2) Як адрозьніць складаныя злучнікік: нашто, зашто, затым, затое, штоб ад займеньнікаў з прыназоўнікамі ці дапаможнікамі? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
101
|
3) Ужываньне дапаможнікаў: б-бы, ж-жа, то, небудзь, з папярэднімі словамі з злучеом (было-б, рад-бы, мой-жа…) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
4) Яе пісаць, калі сходзяцца два дапаможнікі разам? Калі пісаць б, ж-бы, жа? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
|
Правіла 50. 1) Злучальныя гукі: пад націскам о-е, не пад націскам а-я . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
103
|
2) Як пісаць кожную часьць складанага слова, калі націск прыходзіцца на другую часьць? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
3) Аканьне ў другой часьці складанага слова, калі націск падае на першую часьць, або на злучальны гук . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
104
|
4) Аканьне ў складаным слове, калі ў тэй ці другой часьці адбыліся гукавыя зьмены . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
5) Ужываньне злучка паміж часьцей складанага слова, калі яно зложана з цэлых слоў (Дунай-рака) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
6) З злучком пішуцца: а) падвойныя фаміліі, б) складаныя прыметнікі, в) два дзеясловы (пацяклі-паплылі), г) складаныя прыназоўнікі (бач. прав. 20, Б, 4) і д) складаныя дапаможнікі (ха-ха-ха!) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
|
Правіла 51. 1) Чужаземныя словы, вядомыя шырокім народным масам . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
2) Інтэрнацыянальныя словы, што ўжываюцца ў кніжнай мове . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
Як перадаюцца чужаземныя гукі ў беларускай мове:
а) простыя зычныя заместа падвойных; б) чужаземнае l — беларускае ль; в) чужаземнае l пасьля зубных, зацьвярдзелых зычных і іншых; г) чужаземны гук ф; д) чужаземны гук th (ѳ); е) чужаземныя гукі l і г (лацін. g); ж) ia, ie, io (лацінск. літары); з) дыфтонг au (лацінск. літары); і) мяккі знак (ь) і апостроф у чужаземных словах; к) чужаземныя і беларускія ўласныя іменьні; л) вульгарызованыя формы чужаземных слоў; м) злучэньні: бю, ню, г. ў чужаземных словах . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
105
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
109
|
1.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
112
|
2.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
113
|
3.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
4.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
114
|
5.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
115
|
6.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
115
|
7.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
116
|
8.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
117
|
9.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
10.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
118
|
11.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
12.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
119
|
13.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
120
|
14.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
121
|
15.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
120
|
16.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
122
|
17.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
18.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
19.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
124
|
20.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
125
|
21.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
126
|
22.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
23.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
127
|
24.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
128
|
|
Правіла 1. Калі ставіцца: 1) пытальнік, ) клічнік і 3) пункт? Калі ставяцца знакі !? і ?! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
133
|
|
Правіла 2. I. Працяжнік ставіцца: 1) перад пералічэньнем, 2) на месцы прапушчанага дзеяслова-сувязі і 3) у сказе, што служыць адказам на пытаньне . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
135
|
II. Злучок ставіцца: 1) калі два словы складаюць назоў; 2) у падвойных фаміліях, 3) у складаных прыметніках, 4) прыпаўтарэньні слоў і 5) пры злучэньні дапаможнікаў . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
136
|
|
Правіла 3. Пры прыдатках ставяцца: 1) коска, 2) працяжник, 3) злучок і працяжнік, 3) злучок і працяжнік, 4) ніякі знак, 5) двукроп‘е, 6) коска перад словамі: або, ці, нават, аж-но… 7) двукосьсе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
137
|
|
Правіла 4. 1) Зваротак у сярэдзіне сказу, 2) у пачатку сказу, 3) у канцы сказу і 4) зваротак з даданымі словамі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
140
|
|
Правіла 5. Пры выклічніках ставяцца: 1) клічнік і коска, 2), 3) калі пры выклічніку знак ня ставіцца, 4) злучок у склаадных выклічніках і 5) знакі прыпынку пасьля дапаможнікаў: не, так, але . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
141
|
|
Правіла 6. Пабочнае слова 1) у пачатку сказу, 2) у сярэдзіне і 3) у канцы сказу . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
143
|
|
Правіла 7. 1) Падобныя члены ня зьвязаны злучникамі; 2) два падобныя члены зьвязаны злучнікамі: і, ды, да, або, ці; 3) коска перад злучнікамі: але, ды, да; 4) коска пры паўтарэньні злучнікаў і 5) коска перад адным злучнікам (і, ды) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
146
|
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
II. Двукроп‘е, працяжнік і кропка з коскай у зьлітым сказе
|
Правіла 8. Калі ставяцца: А) двукроп‘е, Б) працяжнік і В) кропка з коскай? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
148
|
|
Правіла 9. Злучаныя сказы аддзяляюцца: 1), 2) коскай, 3) кропкай з коскай, 4) двукроп‘ем, 5) працяжнікам і 6) трохкроп‘ем . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
151
|
|
Правіла 10. 1) Залежны сказ спачатку і ў канцы асноўнага; 2) у сярэдзіне асноўнага; 3) сузалежныя сказы; 4) двукроп‘е і працяжнік у складана-залежных сказах . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
156
|
|
Правіла 11. 1) Дзеяпрыметныя і дзеяслоўныявыражэньні посьля і перад тым словам, да якога яны адносяцца; 2) коска посьля дзеяпрыметнікаў, калі перад імі можна паставіць дзеяпрыслоўі „будучы“ ці „быўшы“; 3) выдзяленьне коскамі дзеяпрыслоўя з даданымі кяму словамі; 4) адно дзеяпрыслоўе, без даданых слоў . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
159
|
|
Правіла 12. Выдзяленьне пабочных сказаў 1) коскамі і 2) працяжнікамі або дужкамі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
163
|
|
Правіла 13. Двукосьсе або чужаслоўе: 1) чужаслоўе перад словамі аўтара; 2) ужаслоўе посьля слоў аўтара; 3) выдзяленьне слоў аўтара: а) коскамі, б) працяжнікамі, в) двукроп‘е посьля слоў аўтара; 4) працяжнік паміж двуз розных чужаслоўяў; 5) працяжнік заместа двукосься . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
164
|
|
Правіла 14. 1) Двукроп‘е або кропка з коскай посьля павышэньня ў кругасказе, 2) аддзяленьне суставаў кругасказа, аднаго ад другога. коскай або кропкай з коскай . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
168
|
|
1. Коска. 2. Двукроп‘е. 3. Працяжнік і злучок. 4. Двукосьсе. 5. Дужкі. 6. Клічнік і пытальнік. 7. Трохкроп‘е. 8. Кропка з коскай. 9. Пункт (кропка) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
170
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
176
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
177
|
1.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
2.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
178
|
3.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
179
|
4.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
180
|
5.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
6.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
182
|
7.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
183
|
8.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
184
|
9.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
185
|
10.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
186
|
11.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
187
|
12.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
189
|
13.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
190
|
14.
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
191
|
|
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
|
—
|
|