Даведка:Пачаткоўцам пра крыніцы

Пачаткоўцам пра крыніцы

Крыніца, з якой вычытваецца твор у Вікікрыніцах, павінна быць адсканаванай копіяй арыгіналу, звычайна захаванай у фармаце DjVu або ў фармаце PDF. Такі скан павінен быць заладаваны ў Вікісховішчы, а ў Вікікрыніцах павінна быць створана старонка ў прасторы імёнаў «Індэкс:» з такой жа назвай, як і файл. Пасля гэтага можна вычытваць.

Які фармат файла?

Гістарычна фармат DjVu часцей за ўсё выкарыстоўваўся для копіяў Вікікрыніц. У беларускіх Вікікрыніцах адпачатку пераважаў фармат PDF, у якім Вы таксама можаце ладаваць файлы. Гл. Вікікрыніцы:DjVu і PDF, каб параўнаць. У любым выпадку, Вы не павінны перакадаваць сканы, атрыманыя з электронных бібліятэк, толькі каб змяніць іх фармат. Маршрутызатар падтрымлівае абодва фарматы.

Калі старонак няшмат, Вы таксама можаце выкарыстоўваць фарматы выяваў (напрыклад, JPEG) для асобных старонак, але гэта больш складана. Па больш падрабязную інфармацыю гл. Даведка:Старонкі-індэксы.

Дзе ўзяць сканы?

Гл. таксама Вікікрыніцы:Крыніцы, Даведка:Алічбаванне тэкстаў і выяў

Вы можаце адсканаваць кнігу самастойна або знайсці скан, зроблены кімсьці іншым.

Гатовыя сканы прасцей за ўсё знайсці ў міжнародных электронных бібліятэках Інтэрнэт-архіў і Google Кнігі, у электронных бібліятэках шмат беларускамоўных сканаў. Калі ласка, звярніце ўвагу, што не ўсе сканы з гэтых крыніц адпавядаюць строгім патрабаванням Вікікрыніц ў галіне аўтарскага права.

Ёсць мностваспосабаў стварыць уласную адсканаваную копію з дапамогай сканера або лічбавай камеры, што варта зрабіць, калі разгляданая кніга недаступная ў Інтэрнэце або даступная толькі ў занадта нізкай якасці. Калі вы адсканавалі кнігу самастойна, вы можаце пераўтварыць яе ў фармат PDF або DjVu з дапамогай уласнага праграмнага забеспячэння або загрузіць сканы на такія сайты, як Internet Archive, што можа быць прасцей. Вашы сканы будуць пераўтвораны там, і вы зможаце спампаваць гатовы файл.

Як дадаць новы тэкст ?

Што трэба ведаць перад загрузкай

Перш чым дадаць новы тэкст, пераканайцеся, што вы знаёмыя з наступнымі рэкамендацыямі:

• Тэксты па-беларуску можна дадаваць толькі ў беларускія Вікікрыніцы. Калі Ваш тэкст не на беларускай мове, выберыце Вікікрыніцы на адпаведнай мове на галоўнай старонцы шматмоўнага раздзела.
  • Важным выключэннем з’яўляюцца творы, якія будуць перакладзены ў Вікікрыніцах
• Праверце юрыдычны статус твора. Ён павінен знаходзіцца пад ліцэнзіяй, сумяшчальнай з Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 або знаходзіцца ў грамадскім набытку і дазваляць камерцыйныя і некамерцыйнае паўторнае выкарыстанне. У адрозненне ад Вікіпедыі, у Вікікрыніцах не дазваляецца «добрасумленнае выкарыстанне» тэкстаў. Па больш падрабязную інфармацыю гл.Даведка:Пачаткоўцам пра аўтарскае права, Вікікрыніцы:Аўтарскае права.
• Пераканайцеся, што твор падпадае пад рэкамендацыі да ўключэння; калі Вы не ўпэўненыя, Вы можаце спытаць на старонцы абмеркавання супольнасці.
• Чытайце пра загалоўкі і фарматаванне ў адпаведным даведніку.

Звычайная працэдура

Поўная інтэграцыя твораў у Вікікрыніцы можа быць даволі складаным працэсам. І мы не чакаем, што новыя карыстальнікі будуць ведаць усе тонкасці сістэмы, перш чым пачаць публікаваць тэксты. Аднак існуе простая базавая структура для дадання любога тэксту, якой трэба прытрымлівацца.

Перш за ўсё праверце, ці гэты твор ужо ёсць у Вікісховішчы. Шукайце:

• выкарыстоўваючы поле пошуку на кожнай старонцы. Выпадзены спіс імёнаў адпавядае ўведзеным сімвалам
• паглядзіце на старонку аўтара, дзе павінен быць спіс яго твораў
• выканайце пашыраны пошук паводле назвы, аўтара або кароткай фразе з тэксту
• пашукайце ў Вікікрыніцах з дапамогай вонкавай пошукавай сістэмы, напр. Google

Загрузка скана

Гл. таксама Доведка:Дадаванне выяў

Звычайна файлы DjVu або PDF трэба загружаць непасрэдна ў Вікісховішча, адзін з роднасных праектаў Вікікрыніц, які змяшчае выявы і файлы для агульнага карыстання. Аднак Вікісховішча ўлічвае аўтарскія правы не толькі ў ЗША, але і ў краіне паходжання твора. Вікікрыніцы не маюць такіх патрабаванняў. Такім чынам, калі неамерыканскія творы знаходзяцца ў грамадскім здабытку ў Злучаных Штатах, але не ў краінах іх паходжання, іх трэба адразу загрузіць у Вікікрыніцы. Гэты метад таксама прымяняецца да малюнкаў. (Лакальная загрузка зараз адключана).

Каб загрузіць на Вікісховішча:

• гл. старонку Вікісховішча:Першыя крокі
• загрузіце файл на старонцы загрузкі.

Стварэнне старонкі Індэкса для вашага новага тэксту

Гл. таксама Даведка:Пачаткоўцам пра старонкі-індэксы

Пасля таго, як файл будзе загружаны ў адпаведнае месца, у Вікісховішчы павінна быць створана старонка-індэкс. Старонка індэкса павінна мець такую ​​ж назву, як файл, які Вы толькі што загрузілі. Напрыклад, спампаваны файл Кніга.djvu будзе выглядаць як Файл:Кніга.pdf (Файл:Кніга.djvu), тады старонка індэксу павінна называцца Індэкс:Кніга.pdf (Індэкс:Кніга.djvu).

1. Стварыце старонку Індэкс: для скана. Для гэтага
   1. увядзіце слова «Індэкс:» і назву Вашага скана ў поле пошуку ў правым верхнім куце старонкі і націсніце «знайсці»;
   2. калі адпаведны індэкс яшчэ не існуе ў Вікікрыніцах, Вам будзе прапанавана стварыць наступную старонку: зрабіце гэта
2. Увядзіце ўсе звесткі, якія Вы ведаеце, прапусціўшы ўсё невядомае або неістотнае.
3. Пераправерце ўказанае, потым захавайце. У выпадку поспеху вы ўбачыце спіс старонак пад выявай вокладкі і інфармацыю, якую вы толькі што ўвялі.

Што з творамі без сканаў?

У ідэале ўсе работы павінны мець сканы, у тым ліку і тыя, у якіх іх на дадзены момант няма, таму што толькі адсканаваная копія дазваляе іншым карыстальнікам пераканацца, што змешчаны ў праекце тэкст адпавядае крыніцам і не з’яўляецца памылковым або наўмысна сфальсіфікаваным. У цяперашні час існуе магчымасць спампоўваць тэксты з іншых крыніц без сканавання, але гэта настойліва не рэкамендуецца. З часам плануецца забараніць даданне твораў без сканаў, за выключэннем відавочных выпадкаў, калі арыгінал твора з’яўляецца электроннай версіяй.