Старонка:Хрэстаматыя новай беларускай літэратуры (1927). Выпуск II.pdf/7

бібліятэцы і рэдакцыі „Наша Ніва“. Пераехаў у Ленінград і слухаў лекцыі на агульна-адукацыйных курсах Чарняева. Потым зноў жыве ў Вільні, рэдагуе „Нашу Ніву“ і працуе ў Выдавецкім Т-ве. У 1915 г. ад’ехаў^[1] у Маскву, дзе ў 1916 г. ажаніўся. Потым жыў на чарзе ў Менску, Полацку, Смаленску, і зноў у Менску, дзе жыве і да апошніх дзён.^[2]

Апроч поданых вышэй зборнікаў вершаў, Купала пісаў амаль не ўва ўсіх беларускіх пэрыядычных выданьнях і выпусьціў асобна:

1. „Адвечная песьня“ — Пецярбург, 1910. Сцэнічны абразок у 12 праявах, дзе праходзіць усё жыцьцё селяніна ад нараджэньня да сьмерці.

2. „Паўлінка“, 1912 г., — (літаграфована), сцэна з шляхоцкага жыцьця ў 2 актах.

3. „Раскіданае гняздо“, 1913, драма з сялянскага жыцьця ў 5 актах.

4. „Сон на Кургане“ — у зборн. „Маладая Беларусь“, Ленінград, 1912 г. фантастычная сцэнічная рэч у 4 абразох.

---

Мужык.

Што я музык, усе тут знаюць,
І, як ёсьць гэты сьвет вялік,
З мяне сьмяюцца, пагарджаюць, —
Бо я мужык, дурны музык
Чытаць, пісаць я ня умею,
Ня ходзе^[3] гладка мой язык,
Бо толькі вечна ару, сею, —
Бо я мужык, дурны мужык.
Бо з працы хлеб свой дабываю,
Бо зношу лаянку і крык,
І сьвята рэдка калі знаю, —
Бо я мужык, дурны мужык.
Галеюць дзеці век бяз хлеба,
Падзёрты жончын чаравік,
Ня маю грошы на патрэбу, —
Бо я мужык, дурны мужык.
Заліты потам горкім вочы;
Ці я малы, ці я старык, —^[4]
Працую, як той вол рабочы, —
Бо я мужык, дурны мужык.
Як хвор ды бедзен — сам бяруся
Лячыць сябе: я чараўнік!
Бо я бяз доктара лячуся, —
Бо я мужык, дурны мужык.
Што голы я, павінен згінуць,
Як той у лесе чашчавік,
І, як сабака, сьвет пакінуць, —
Бо я мужык, дурны мужык.
Але, хоць колькі жыць тут буду,
Як будзе век тут мой вялік,
Ніколі, братцы, не забуду,
Што чалавек я, хоць мужык.
І кожны, хто мяне спытае,
Пачуе толькі адзін крык,
Што, хоць мной кожны пагарджае,
Я буду жыць! — бо я мужык!

---

З зборніка: „Жалейка“.

∗
∗          ∗

Я мужык беларус, —
Пан сахі і касы;
Цёмны сам, белы вус,
Пядзі дзьве валасы.
Бацькам голад мне быў,
Гадаваў і карміў;
Бяда маткай была,
Праца сілу дала.

1. ib. 37.
2. З аўтобіографічнага ліста зьмешчанага ў Карскага: Бѣлорусы. т. III, 3, Петроград, 1922 г., стар. 229—230.
3. Провінц. — Ходзіць.
4. Русіц. — Стары.