Старонка:Творы М. Багдановіча (1927—1928). Том I.pdf/481

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка была вычытаная

Ельскім: Wiadomóć hystoryczna o pasiarni Radziwiłowskiej w Słucku. W Krakowie. Nakładem Akademii umiejętnośсі, 1894. Стар. 9. 20-21, 22, 28-29). Правільнай рыскай у вершы Багдановіча зьяўляецца характарыстыка слуцкіх вырабаў, як тканых на лад пэрсідзкіх, бо запраўды ў слуцкіх тканінах, асабліва першапачатковых, заўважаецца сьціслае перайманьне пэрсідзкіх рысункаў, што тлумачыцца і самымі мэтамі заснаваньня слуцкае фабрыкі для разьвіцьця мясцовай вытворчасьці такіх прадметаў, галоўным чынам, паясоў, якія маглі-б конкураваць з прывазнымі пэрсідзкімі і турэцкімі вырабамі. Надзвычайна пашыранымі ў Беларусі і ў Польшчы ў XVI, XVII і пачатку XVIII ст. Поэтыцкі вобраз рукі, якая, забыўшыся, тчэ заміж пэрсідзкага вузору цьвяток радзімы васілька, — таксама мае пэўныя падставы ў тых відазьменах, якім падляглі ранейшыя пэрсідзкія рысункі пры вырабе іх у Слуцку, дзе запраўды досыць часта ў іх уносіліся мясцовыя элементы, узятыя, пераважна, з нашай беларускай флёры“.
Як відаць, Багдановіч пабудаваў свой верш на грунце тых матэрыалаў, якія ён атрымаў у часе свайго падарожжа ў Вільню ўлетку 1911 г., калі ён азнаёміўся з слуцкімі паясамі і наогул з беларускай культурнай старажытнасьцю.
Бацька поэты гаворыць, што на поэту ў Вільні асабліва глыбокае ўражаньне зрабілі рукапісы старасьвецкіх славянскіх кніг і дакумэнтаў, а таксама слуцкія паясы, якія ён па некалькі разоў пераглядаў. („Матар‘ялы“ А. Е. Багдановіча).

127. Безнадзейнасьць. Дата напісаньня зазначана рукою аўтара ў сьпісе вершаў „Красавік“ — 1913 год; але, прыняўшы пад увагу паказаньне самога аўтара, што ўсе вершы, якія ўвайшлі ў „Вянок“, пісаліся з паловы 1909 г. да паловы 1912 г. Дату „Красавіка“ трэба прызнаць ня зусім дакладнай.
Першы раз выдрукаваны ў „Вянку“.

128. Ціхі вечар… Перадрук з „Вянка“ з наступнымі аўтарскімі папраўкамі: у 36 р. „каменьні“ зам. „камні“ і ў апошнім радку: „яйкі ў рэшаце“ зам. „яек рэшата“. Дата напісаньня зазначана рукою аўтара ў сьпісе вершаў „Красавік“ 1912 г.
Першы раз выдрукаваны ў „Вянку“.
2„чарота“ зам. „чароту“ захоўваецца для рыфмы.
11„Крылечкам“ — націск аўтарам пастаўлены на 1-м складзе для захаваньня разьмеру радка.

129. На ляду у глухім бары… Верш першы раз друкаваўся ў „Вянку“.
У 14-ым р. аўтарам ужыта „умалота“ (зам. сучаснае формы „умалоту“), трэба думаць, для захаваньня рыфмы з словам „балота“ (15 р.).

130. Уступ. Верш першы раз друкаваўся ў „Вянку“. Захаваліся два чарнавых аўтографы гэтага вершу.

Варыянт аўтографу з п. IV, № 8:
5У грудзі хворыя запала…
Варыянты аўтографу з п. IV, № 13:
3Каменьні задрыжалі гулка…
5У (сэрца) грудзі хворыя запала…
7І стуль аб ім пральлю хваляй…
8Яго я бачу у ясным сьне…

Апошнія 4 радкі вершу ня зусім зразумелы ў сваёй сынтаксычнай пабудове, але друкуюцца з прычыны таго, што паўтараюцца ва ўсіх экзэмплярах „Вянка“ і ў чарнавікох, але ў аўтографах слова „дачка“ ўзята ў дужкі.

131. Вулкі Вільні зіяюць… Верш у першы раз быў надрукованы ў „Вянку“.