Rodnyje zierniaty (1916)/III/Nioman
| ← Da Niomana | Nioman Публіцыстыка Аўтар: Вацлаў Ластоўскі 1916 год |
Nad Niomanam → |
Прапануем да спампаваньня!
Nioman.
Nioman wyciekaje z lasoŭ i bałot ihumienskaho pawietu u Minščynie. Prapływaje praz Minščynu, Wilenščynu i Hrodzienščynu i ŭstupaje ŭ Litoŭskuju ziamlu, a paźniej u Pruskuju i ŭ kancy zliwaje swaje wody ŭ Bałtyckaje more.
U Minščynie Nioman praciekaje kala miastečka Mahilna, — pamiatnaho pieramohaj litoŭskaho kniazia Rynholda nad biełaruskimi kniaziami ŭ 1235 hadu, — a paśla kala Świerženia, wielmi wažnaho tarhowaho niomanskaho punktu, a nižej, pryniaŭšy rečku Sulmu, =ystupaje na hranicu Wilenščyny.
Nie dachodziačy da wioski Dakudy Nioman pawaračywaje na pałudniowy zachad i ŭstupaje abodwymi bierehami u Wilenščynu, prachodzić mima Dakudawa, Bielicy, Orli, ciače pakručasta to praz Dakudaŭskije i Delatyckije lasy, s prawaj starany lasoŭ, to majučy na swaich bierahoch čaroŭnyje uzhorki z dziŭnymi widokami na wakolicy. Naahuł, ad Bielicy, u Lidčynie, bierahi jaho padnimajucca i miejscami wielmi prytkije.
Za Orlaj Nioman ŭchodzić u Hrodzienščynu. Ad miastečka Mastoŭ jon robić paŭkruh i iznoŭ pływie ŭ paŭnočna-zachodni bok. Tut lewy bierah Niomanu harysty, prawy nizki, lasisty i bałocisty. Prajšoŭšy kala 4 wiorst za Hrodniu, Nioman robić raptoŭny pawarot na poŭnač. Prawy bierah jaho naležyć da Wilenščyny, lewy da Suwalščyny. Nioman tut šmat šyrejšy, ale bierahi jaho nizkije, piesčanyje, biazlesyje i niepryhožyje. Minuŭšy Druskieniki, Nioman ŭstupaje ŭ litoŭskuju ziamlu.
Spłaŭny Nioman ad miastečka Świerženia. Šyrynia Niomana u Wilenščynie ad 35 da 75 sažnioŭ. Hłybinia ad 1 da 3 sažnioŭ. U časie wiesnawych pawodak Nioman miejscami razliwajecca na 8—10 wiorst. Nioman łamaje lod u kancy marca, abo ŭ pačatkach krasawika.
Nioman u našaj ziamli maje šeść bolšych prytokoů: Łožu, Ussu, Sulmu, Serweč i Wilju.
Dla wilenščyny reka Wilja maje takoje-ž značeńnie, jak Nioman dla ŭsiej Biełarusi.
Wilja wyciekaje z Minščyny, z Barysaŭskaho pawietu, uliwajecca ŭ Nioman kala Koŭny. Pa Wilenščynie Wilja praciekaje kala 600 wiorst. Na bierahoch jaje raspałoženy 3 miesty, 9 miastečak i 269 wiosak i sialib. Parohoŭ niebaspiečnych naličajuć 12, mnoha padwodnych kamianioŭ, niebaspiečnych dla pławańnia; z ich samy najbolšy «Pacawa łysina», lažyć pasiarod reki u m-ku Wilejcy.
Bierahi wielmi pieramienčywy i wielmi pryhožyje: to prytkije, wysokije hory, to nieprystupnyje skały, pakrytyje na wiarchoŭkach hustym lesam.
Kaliś pa Wilji wiełasia wialikaja tarhoŭla: z Wilni, stalicy ŭsiaho kraju, płyli tawary u Hdansk i z Hdanska ŭ Wilniu. Bierahi kišeli tarhowym narodam. Ciapier Wilja nie maje wialikaho tarhowaho značeńnia, jaje zastupili čyhunki.