|
Chto z nas nia pómnić hadkóŭ, woś jak maładziéńki,
Na plačách sa strałbóju šoŭ u les radziéńki,
Hdzie nijáka pryhóda noh nia utružája;
Nia hladzíš, áśli niwa swajá, ci čužaja:
Bo na Litwié myslíwy, jak na race čówien,
Badziájecca, — usiáki óstup jamu rówien.
Jon znáchar, wídzić jasna, hawórku zhadáje
Lasnuju, za karýścju na peŭna šaháje. —
Woś dračyk atazwáŭsia; darmá jahó slédziš:
Jak ščupaká u Niémnie[1], — ŭ trawié nia dahlédziš;
Dálej nad haławóju pačuŭ ty zwanóčak,
To žáŭronka spad niéba lacić hałosóčak;
Tam arół zašalascíŭ krýllami, — woś héta
Jon strášyć warabiéjku, jak caróŭ kaméta[2];
A jástrab, pad strop niéba čýstaha uzwíty,
Wyhladáje, baš matýl špílkaju prybíty;
Jak daslédzić jon ptušku, čy zájca puhlíwa,
Zwiezdačkaj na dabýču kidájecca žywa.
Kalíž nam Boh dazwólić ščaślíwa wiarnucca
Na rodzinu, hdzie sierce, hdzie dumý niasucca,
Papytáć na šarakóŭ, ptušak palawáńnia,
Nia čytać druhích nawín, akróm rachawáńnia?
Nad Saplicówam sónce uzyšłó i świécić,
Spad strachí járkim łučóm u stadółu miécić;
Łuč toj prakráŭsia k siénu ziálonu skwož ščéli,
S katóraha maładziéž zrabíła paściéli.
Razsýpalisia jaho załaciéńki kružki
Spad strachí, woś spad kasý rabýje ustužki.
I sónce drážnić sónnych, maŭláŭ huby, zrénki
Swajích miłych, kałośsiam, dziéŭki maładziénki,
Užo tréjčy zakryčaŭ husák, čaradóju
Šwarhóčać warabiéjki uhruń pad strachóju;
Atazwálisia rázam kački i indýki,
I pahnánaj u póla skacínki čuć kryki.
Ustali maładyje, pamaliliś Bohu,
A Tadauš pakojna, woś miadźwiedź u łohu,
Spić, zaryŭšyś u miahkaj iz siena paścieli;
Baš zasnuŭ jon nia skora, — až piawuny pieli:
Ab apošniaj pry stalé ŭsio dumaŭ nawínie.
Až dźwiéry rasčyníliś náściaž u adrýnie,
I Barnadýn, na biadu! — dziéle plačéj hłádka
Machnuŭ páskam, dyj kryknuŭ: „Ustawáj dziciátka!“
Užo čuć na padwórji stralcóu hromki klíki,
Wiaduć kaniéj stajénnych, padjaždzájuć brýki;
Ledź stóŭpicca na dwaré takája nawáła.
Zazwaníli u trubki, psiarnia zaihráła,
Chartý wyłáziać z budy, dyj skómlać wiasióła,
Pabáčyŭšy myślíŭśki prybóry dakóła: —
Hónčyje swajawólna, zhlédziŭšy świet Božy,
Lotajuć, paslá šýji kładuć u abróžy.
Ŭsio waróžyć, što budzie ščáśliwaja dóla.
Padkamóry pryzwóliŭ, krónulisia ŭ póla:
Napiaród dajaždzáčý, wiadučý ŭ parádku
Achwotnych pryhladácca, — stralécku hramádku;
Pasiarédzinie Rajént z Asésaram stáli,
Cíškam na siabié złósna časta pahladáli,
Da wialí reč pakójna, mérem česny ludzie,
Kalí śmiartéłna bojka miež jich záraz budzie,
Nichto iz słoŭ ich myśli uhadáć nia zmože.
Rajént — Kusa, Sakałá wioŭ druhi ŭ abrože.
Za jími, tutže ŭ brýčkach kabiety hamóniać
S chłapcámi, što na kaniách za bryčkami hóniać. —
Woś Dabródziej, ksiondz Rabák pa dware badziécca,
Pad strop niéba malitwa z hub jahó niasiécca,
Da choć mólicca ščýra, z ukósa zirkáje,
Na Tadauša, chítrym wókam jon mirháje;
Pasla pa nósie pálcam chłapcu pahraziŭsia;
Tadauš Dabradziéja jak nia naprasíŭsia,
Kab skazáŭ, dziéle jakój swárycca pryčýny,
Da słaŭcá nia dabudzieš wos at starawíny:
Ściahnuu kaptur na wóčy, dyj maliŭsia Bóhu,
Tož dziaciuk za stralcámi puściŭsia ŭ daróhu.
Ŭ tu póru stralcý miham zdzieržáli sabáki,
Ŭsiak prystáŭ; paládź! — mérem daróžnyje znáki,
Adzín druhómu cíchaść mírham zalecáje,
Usié hladziáć na kámień: tut Sudździá macháje
Rukoju: daje prykáz, jak pačáć achwótu.
Stralcý łádziać parádak na taku rabótu.
Rajent s Kusym, s Sakałóm Asésar hatówy,
Padjaždžájuć da Sudźdzí, kab napačáć łówy; —
Tadauš wýpiaradziŭ usích, baš narókam,
Staŭ pry Sudździ, na dziwa žadnym hladzić wókam,
Daŭnó báčyŭ achwótu; a na rallí šéraj
Zájčyka wyhladáješ darmá zrénkaj ščéraj;
Tož Sudździá jahó ŭkáže; šaračók biez dušy,
K kámianiu pryloh ščyłna, dyj nastáwiŭ wušy,
Čyrwonym stréciŭ wókam strałcoŭ lichí zrénki,
Býccam urók chtoś kinuŭ; ach! pačuŭ biadniéńki
Swaju híbiel: bojazna usim pryhladáŭsia,
Pad kámianiam léžačy, kámianiam kazáŭsia.
Až rázam miaciél pýli pad niéba ŭzabjécca,
Lacíć strałóju Kusy, dyj Sakół niasiécca,
Tutkaž Asésar, Rajént, hółasu dabýli,
„Wýžha! wýžha!“ dyj s psiárniaj zahínuli ŭ pýli.
Kalí tak za šarakom hnáŭsia kóžan biésam,
Jasny hraf pakazáŭsia tutačkaž pad lésam:
Wiaścíma, pan wialiki, — panom to pryśpiéła,
Nikoli nia staŭlácca u paru da dziéła;
I ciapiér praspáŭ zorku; tož na słužak zlíŭsiá,
Jakže stralcóŭ uhlédzieŭ, na kani puściŭsia:
Świtku biełu, ŭ zamórji šýtu, za kalény,
Razwiéjaŭ bápał wieciar, báčycca pialény.
Za jim na kaniách słužki; maŭláŭ hrybkí śpiéły,
Kapialušý malénki bliščáć, štaný bieły,
Dyj špancérka karótka: — baš jak ubiarucca,
Nikiéi, ci žakiei[3], — niawieś jak zawucca!
Jak čaradá ŭjéchała tam na palanínu,
Hrafók uhlédzieŭ zámak, dyj zdzieržáŭ kanínu.
Ŭpiaršynu prykidaŭsia zámak tak krasíwa,
Wiaścíma ránkam jásnym usió świéсic žýwa.
Ŭ razdumji hráfśka miłaść ŭsiamu dziwawáłaś,
Jamu j wiéža zamkówa wyšéjša kazáłaś,
Bo nad tumánam janá u harý starčáła,
Na dachu, bláchaj krytam, strašénna bliščáła:
Bałóny choć pabíty, dy réštu zukósa
Łučy sonieńka krásiać, maŭláŭ cmok niabiósa.
Usié ščéli, hruz céły u zámku prykrýŭsia
Tumánam, što woś płótam ŭkruh pałácu wiŭsia,
A hółasy stralécki siam-tam naklikáliś,
Báčyš haróch ad ścianý zámka atbiwáliś:
Prysiahnuŭby ty śmiéła, što hóman toj céły,
Iz nówaha pałácu laciéŭ na świet biéły.
Hraf dušój lubawáŭsia usiákamu dzíwu,
Pahladáŭ jon miłósna na krásnuju níwu,
Jahó wóčy pa nowym widám ŭsciaž błudzíli;
Zatóž dziwakóm jahó ŭsie ludzi maníli.
Částa jon chítra lísa, ci šaraká trópić,
Rázam zdzieržyć kaninu, ślózna wóka ŭtópić
U niéba, maŭláŭ katók na dziaréŭjach sádu
Žáłastnym wókam ślédzić warabjóŭ hramádu.
Čaściéńka biez sabáki, stralbý, jon u háji
Siadzíć, woś zbiéhły niékrut, pry cicham ručáji,
Upióršy žádna ŭ wódu cikáwyje zrénki,
Byccam čápla sciaražéć rybki wiasialeńki.
Takíje dziŭny spráwy hráfa zalecáli,
Što ŭračóny, usié tam spadcišká šaptáli,
Da šanawáli jahó, bo praatcóŭ slédam,
Dla mužyčkóŭ jon báćkaj, dobrym byŭ susiédam,
Tož i z žydámi łádziŭ! —
Hráfski kónik síwy
Prósta zwiarnuŭsia s póla pad zámak krasíwy.
Pan žáłastnym hnaŭ wókam pa zamkówych ściénach,
Wynuŭ papiér, pałažýu jahó na kalénach,
Mieŭ rysawác; až rázam wókam jon spatkáŭsia
S čalawiékam, što zamku tamuž lubawáusia;
Pahladáŭ, ułažýŭšy ruki ŭ kiašéni,
Báčycca ličýŭ wókam ŭ pałácy kamiéni.
Spaznáŭ hraf čaławiéka, woś niéskalka rázy
Krýknuŭ, až pačuŭ jaho staréńki Harwázy.
Šláchcic to, jon apóšni Haréškawy słužka,
Apóšnia pána zámka najwiarniéjšy družka.
Star užo, wółas síwy, licóm wiélmi stróhi,
Da zdarówy rukóju, státkam łádziać nóhi.
Lubíŭ kalíś miež šláchtaj hulnuć na wiasiélle,
Dy jak pan jahó zhínuŭ u strašénnam dziéle,
Harwáz zmianiŭ naturu, usim na dziwótu,
Nia zahlánuŭ na kirmáš, wasiółu achwótu
Šlachéćkuju pakínuŭ; ludzi na paciéchu
Nia čuli jahó žártaŭ, nia báčyli śmiechu.
Nasiŭ Haréškaŭ róda lubréju zaŭsiódy,
Karótkaju špancérku, žóŭtu, dziéle módy;
Pa biarahoch abšýty załatý halóny,
At stáraści nia spaznáć, što janý złacóny;
Šóŭkam dakóła šýty znački Paŭkazicy,
To herb páński; i dziele taho ŭ akalicy
Paŭkazicaj Harwáza zwáli; ale býli,
Što at hutarki jahó, Mapánkaj chryścíli,
Časám Ščérbaj, bo céła łýsina u ščérbach;
Jonže zwáŭsia Rambajłaj; nia pytáj ab hérbach!
Ná ruku, što klučnikam jahó prazywáli,
Ŭ takóm čýnie na zámku dáŭniéj jahó ználi;
Dziéle tahó jon nasiŭ za pójas zatkány
Puk klučóŭ na abórcy, kutas pasrabrány.
Choć nia było tam čahó jamu atčyniáci,
Bo papsówany dźwiéry u kožnaj pałáci.
Našóŭže dwoje dźwiaréj, swajím kóštam spráwiŭ,
Kab začyniáć što býło, — u pałác ustawiŭ.
Adnu izbu na žyćció wybraŭ z swajej wóli,
Choć hraf jamu nia žaléŭ ni chléba, ni sóli.
Ach! usiudyž markótna, ŭsiudy niazdarówa,
Tólka na dušý lachčéj pawiétra zamkówa.
Jak uhlédzieŭ jon hráfa, zniaŭ šápku z hałóŭki,
Za kalény adwiésiŭ jamu pakłon łoŭki,
I zaświacíŭ łýsinaj, što bliščýć zdaléka,
Na katóraj barazdý, bačycca pasiéka.
Pahłádziŭ jajé rukój, padyšóŭ kusóček,
Znoŭ schiliŭsia, dyj káže: — „Mapánka, panóček;
„Prabáč že niaŭwáhu maju, Jásny pánie!
„Taká majá hutarka, da nia ŭšanawánie:
„Mapánka, — tak Haréška kóžan atzywáŭsia,
„Stólnik, pan moj, hutarkaj takój zalecáŭsia.
„Práŭdaž héta, Mapanka, što hróšy žaléješ
„Na sudý? — łádzić práwa s Saplícam nia smiéješ?!
„Ja nia wiéryŭ, dy hadka ŭkruh chódzić cichéńka“.
Tut hlánuŭ jon na zámak, uzdychnuŭ ciažeńka.
„Dziwaž to?“ hraf atkáže, „nudá s koštam ŭ páry;
„Chaciéŭby kónčyć dziéla; šlachcic wiadzie swáry
„Nia śpiašýcca: wiédaje što marudztwam złádzić:
„Prymu takuju zhódu, jaku sud naradzić“. —
„Zhódu?“ — krýknuŭ Harwázy: „s Saplícami zhódu?
„S Saplícami, Mapánku! nia zwiédaŭšy bródu!“
Tak káže, dyj mórščycca, — woś dapiekłá bólka,
Čy blókatu abjéŭsia, aśli zmahłá kolka.
„S Saplícami uhoda, Mápánka, panóček!
„Žartujeć pan? tož zámak, Hareškaŭ kusóček,
„Saplícu pojdzie ŭ ruki! — urahu Saplícu?!
„Zleź pan s kaniá, da ahlédź kóžnuju światlícu.
„Aduréŭ pan! — tož budzia niaščáścia biarémia!
„Zleź bo pan!“ — dyj štob zsiéści, prytrymáŭ jon strémia.
Uwyšlí janý ŭ zámak; Harwaz pry paróhu
Staŭ, dyj káže: „Tut daŭniej paný, chwalić Bóhu,
„S céłaju čaradóju dworskaje hramády,
„Razbiráli mužyčkóu spory, niaśli rády,
„Ci skónčyŭšy półudzień z haśćmi zabaŭláliś,
„Aśli wialí razkázy, žártami mianiáliś.
„Maładziéž, woś na wajnié, ŭ ražónki huláła,[4]
„Ci na padwórji kaniéj pánskich uježdžáła“.
Uwyšlí dálej, Harwáz kaže: — „tut u sieni,
„Kámianiami zasłánaj, skólka jość kamiéni,
„Bólej łópnuła bóčak z winóm pry achwócie:
„Šláchta ciahnuła kufy, paciéła ŭ rabócie,
„Jak sabrałás na rádu, áśli winšawáńnia,
„Dziéle imianín panskich, ci na palawáńnia.
„Pry abiédzie na harý muzyka tut stała,
„Na warhánach, na dudkach, na skrýpkach ihráła.
„Ledź parádkam zdaróŭja prahłynuć uśpiéli,
„Truby až padrywáliś, tak ščýra hudziéli.
„Najpiérš tam karaléŭśka zdaróŭja wiaścíli,
„Dabradziéja Prýmasa[5], karaléwy píli,
„Dálej šláchty i céłaj Réčypaspalítaj;
„A na kańcý pa piátaj čárce ŭžo wypítaj,
„Rawiéli „Kachájmysia!“[6] hórła zabaléła!
„To kacháńnia, pry čárce, wiali da dnia biéła,
„Tož kóžnamu padwóda byłá ŭžo hatowa,
„Wiaźci ŭ chátu praspácca, kab napačáć znówa,“
Prašlí niéskalka światlíc, — Harwáz błudzić wókam,
To na ściény zámkowy, na strop hlánie bókam;
Dobra, ci zła pryhoda, ŭ mýśli jamu stáła,
Báčycca kazáć chóče, što usió prapáła!
Machnié ŭ smucie rukámi, kačnié hałowóju,
Zdajécca i ŭspamínak jamu ŭžo mukóju;
Chaciéŭby prahnáć usié z haławy bylícy.
Až stali u lustrawój na harý światlícy.
Iz wýdziartych tam lustraŭ wisiáć tólka rámki,
Wókny biez abałónak, a dźwiéry biez klámki.
Tutka stáry prystáŭšy uzdychnuŭ ciažéńka,
Zakrýŭ jon twar rukámi, miež páłcaŭ slazéńka
Wýkaciłaś, — až hráfa slazmi zašłó wóka,
I nastáła miež ími cichaść tam hłybóka; —
Až rázam krýknie stáry, patráššy rukámi,
„Niemaš zhódy Saplícam, niamá z Haréškami!
„A u pána Haréškaŭ pływié kroŭ pa máci
„Łaŭčynie[7]; — Stólnik blíski swaják hrafśkaj znáci:
„Janá ródzicca z dóčki jásna Kaštalána,
„Katory, jak wiédama, dziádźka majhó pana.
„Pasłuchaj, pan, swajakóŭ niaščásnych bylicý,
„Katóra stałaś námieś u hétaj światlicy.
„Niabóščyk pan moj, Stólnik, najpiéršy ŭ pawiécie,
„Pan móžny, dyj baháty, jakích mała ŭ świécie,
„Mieŭ tólki adnu dóčku, maŭláŭ aniałóčak! —
„Tož šláchta, paný bráliś, — žádny to kušočak!
„Iz šlachty maładziéńkaj adzín ščyra braŭsia,
„Haračka, had na swárki! miež swaími zwáŭsia
„Wajawódaj; žártam to jahó tak maníli,
„Bo akalíčna radniój byŭ ŭ wialíkaj síli;
„Jackam Saplicaj zwáŭsia; sa try sótni stáwiŭ
„Swaích na rádu, trystu hałasámi práwiŭ,
„Choć hoł byŭ, maŭláŭ bizun: akrom kuska róli,
„Šábli, wusoŭ wialíkich, ništo nia mieŭ boli. —
„Pan moj, Stólnik, prynimáŭ šlachcica, byŭ rády,
„Bałazié sabieráliś ŭ zámak na parády.
„Choć pan wialík, ŭhaščáje, maŭláŭ sabié roŭnych,
„Samóha, druhoŭ jakó, usialákich króŭnych;
„Tož i zhardziéŭ wusáč naš, ŭléžšy miež panóčki,
„Uzdumaŭ jon, swátacca da pańśkaje dočki: —
„Nia prašony, časciéńka da zámku prybíŭsia,
„Woś u swajej chacínce, ŭ pałácy razžýŭsia,
„I chaciéŭ ładzić swádźbu; da baš uhadáli,
„Jaho čórnaju juškaj[8] tam pačastawáli.
„Sumiéŭ, jon jak nálicha, dóčce spadabacca;
„Tolki bajáłas wiélmi báćku ŭ tom pryznácca.
„Było to za Kaściuški; stajáŭ pan kachany
„Pry zakonie, što ŭ trécim máje byŭ pisany[9].
„Zbieráŭ Kanfadarátam šlacht dziéle pamóčy:
„Až maskál ukruh abniáŭ zámak adnój nóčy.
„Ledź uśpiéli z harmáty strélić na trywóhu,
„Pazamykáć ŭsie dzwiéry, zawalić daróhu.
„Bylí tólki u céłym zámku ja, dýj pány,
„Kuchar, kuchcikaŭ dwóje, usie troje pjány,
„Dabrodziej, piać lakajoŭ; ŭ bójca nia dramučy,
„Chwać za strélby! da wakon! až maskaloŭ tučy,
„Kryčáć „ura!“, — ŭ zamkówy císnucca harudy;
„My jich sa strélbak nížem, dyj kryčým „a kudy!“
„Za dymam niélha báčyć: woś znizu straláli
„Słužki dziéłna, my z harý zárka dapiekáli;
„Łádam išłá raspráwa, choć stráchu nie máła.
„Woś tut'ka, na pamóści, dwaccaćstrelb ležáła:
„Wýstralili my adnu, inakšu sulíli;
„Ksiondz dabródziej, druhíje, słužbu tu čyníli,
„I páni, i paniénka, i dwornyje panny;
„Troch strełcóŭ, dy ahoń tam idzié niaŭstánny.
„Znizu sypała kuli maskóŭśka piachóta.
„My choć rédka, dy céłna! — łádam šła rabóta.
„Try rázy až pad dzwiéry zámka padstupáli,
„My kóžan raz troch naziem maskalóŭ kidáli,
„Tož uciaklí za skárbiec, — a ŭžo swiacíu rának.
„Wiasiół Stólnik, sa stréłbaj wýšou až na gának
„I, jak katóry maskál iz za wuhłá hlánie,
„Jon strélić, paládz! maskál ŭ łob kulaj dastanie:
„Za kóžnym razam šápka kaciłaś ŭ prakósy.
„Woś až Maskwá sa strachu paspuskála nosy.
„Wídzić Stólnik, što maskál dumaje dać ciáhu,
„Blízka jamu dapiakcí sílnu ŭziaŭ atwáhu,
„I dziéle tahó z gánku słužkám daŭ prykázy,
„Paśla mnie jómka káže: „pójdamka Harwázy!“
„Až chtoś z za warót stréliŭ; Stólnik pachilíŭsia,
„Pačarwianiéŭ, pabladniéŭ, dyj króŭju zalíŭsia.
„Hladź ja! — kula papáła jamu ŭ hrudku sámu;
„Pan chýlicca, pálcami ukáže na brámu: —
„Ach! — spaznáŭ ja pahánca, bardziéj za dnia biéła;
„Tož zhínuŭ Pan kachány at Saplícy stréła!
„Jahó rost, jahó wusy — razbójnik u horu
„Padniáŭ strélbu, s katóraj dym šoŭ u tu póru. —
„Wýcaliŭ ja da zbója, stréliŭ, — u baléści
„Nia trápiŭ!, — maŭláŭ kámień, jon stajáŭ na miéści;
„Kiépska miéryŭ: žal wočy zamuciŭ slazámi;
„Až pačuŭ kryk žanocki, pan razstaŭsia z nami!“—
Zmoŭknuŭ Harwáz, dyj slazmi hórkimi zalíŭsia...
Dálej káže: „ŭžo maskál da zámka dabíŭsia,
„Bo jak Stólnik naš pamiór, ja rózum zaháčyŭ,
„Što dziéjałas kałá nas, ničóha nia báčyŭ.
„Ščáściam pryšóŭ na pómač nam Parafjanówič,
„Mickiéwičaŭ dwie sótni prywióŭ z Harbatówič,
„Dziélna šláchta! — čaławiék baš ŭ čaławiéka,
„A złobna na Saplícaŭ, kažyś, što ad wiéka...
„Tak zhínuŭ pan wialíki, pabóžny, čynóŭny,
„Katóramu ŭ kráji rédka, chto byŭ róŭny.
„Mužyčkom byŭ jon báćkaj, šláchcie ―― brat siardziečny;
„I nia astáwiŭ sýna, katóryb žal wiéčny
„Za śmierć báćki, hadawáŭ u dušý dziacínnaj,
„Napómniŭby Saplícam jon krywi niawínnaj.
„Da mieŭ wiérnaha słužku! — ja u jahó ránu
„Pamačýŭ maju šáblu, Scyzórykam zwánu:
„(Peŭnie ab Scyzoryku čuŭ pan wiaściéj mnóha?
„Ŭsim na sejmach, kiermašách dakučyŭ jon sróha).
„Na Saplícawych šýjkach, učyníŭ prysiáhu,
„Suzdróm jahó wýščarbić, dapiakcí uráhu.
„Tož dwoch zrubiŭ ŭ paswárkach, dwoch u pajadýnku,
„Adnahó ŭ dzierawiánym patpalíu budýnku,
„Jak z Rymšam Karéličy najéchali ludna,
„Baš ciaciaruk upioksia; da tych zličýć trudna,
„Katórym abciaŭ wušy. Ach! — adzin astáŭsia,
„Katóry s scyzórykam majím nia spatkáŭsia,
„Ródny brat razbójnika wusačá Saplícy,
„Da jašcžež najbahátšy ŭ nášaj akalícy!
„Jon da Haréškaŭ zámka siaháje rukóju,
„I ŭsich tut zá nos wódzić, — máje čyn, Sudździóju.
„I pan ustupiš zámak? — nia pałómiš kości,
„Dazwóliš, kab kroŭ pánsku na hétam pamóści
„Taptáŭ uráh Haréškaŭ? Nie! Harwáz udušyć
„Paháńca tut na miéście, pakul pálcam rušyć,
„Woś pakul Scyzórykam práwić ruk dastánie,
„Saplíca u kamóru hétu nia zahlánie!“—
„Oj, čułaž majo sérca!“ — hrafók atazwáŭsia:
„Nie dáram mur zamkówy tak mnie pryhladáŭsia;
„Choć nia znaŭ, što chawáje kład, wialíki škódy,
„Žáłasnyje pryhlády, strašénny pryhódy.
„Dziéłam! — kalí Saplícu zámak ja zahráblu,
„Na žyćció tut pasadžu ciabie, — woś Murhráblu[10].
„Reč twajá spadabáłaś wiélmi, moj Harwázy!
„Ach! kab ty nóčkaj héty wiaściŭ mnie razkázy!
„Ja apranuŭsiab swítkaj, prysiéŭb na ruínie,
„A tyb strašénny kázki wioŭ ŭ načnój hadzínie:
„Škóda, što ty nia ŭmiéješ cikáwa kazáci.
„Nia raz ab takích dzíwach słuchać dyj čytáci
„Dawiałósia; ŭ zamórji hruzý zamkawyje
„Ablity ludzkój króŭju, woś dwary miasnýje.
„U kóžnam šlachéckam ródzie, — u siákaj akalícy,
„Jość swai strášny kázki, — krawáwy bylícy.
„Pa katórych upamínak synám idzié uspádku;
„Ŭ Polšy ja piéršu jaščé čuŭ tak strášnu hádku.
„Čuju što Haréškáŭska kroŭ ŭ sércy ihráje!
„Wiédaju, što dla mianié króŭnych čeść swiatája.
„Ach, trébaž mnie s Saplícam dziéłam razščytácca;
„Ci na špáhi spytájem, — ci budam stralácca:
„Čeść tak káže!“ mółwić jon, wýšaŭšy s pałacy.
Harwáz idzié za hráfam, rad s swajój jon prácy.
Pry warótach hraf prystáŭ, s sabóju hamónić;
Na kónika uzsiéŭšy, mýslaj ŭ pałác hónić;
Dyj taku šle uwáhu mýslam u dahónku:
„Škóda, što star Saplíca; ach, kalíb mieŭ žónku,
„Ci pryhóžy dačuški! — woś ci zakacháŭsiab,
„Na złość stáru Saplícu, swátańniam zaniáŭsiab,
„A jón by daŭ atpráwu... dziéle radóŭ swára...
„Tož byláb strášna kázka, woś bylíca stára!
Tak šépče u razdumji, puhaj máše sróha,
Wiérnie kaniá ŭ stóranu, hdzie u dwor daróha;
Da ledź strałcóŭ uhlédzieŭ, hádak atčurýŭsia,
Zabýŭ usió, za jími mółańniaj puścíŭsia,
Minuŭ waróta, płatý, abaród, — zwiarnuŭsia,
Hladzić! — až woś pry płócie jakimś apynuŭsia.
To sad. — Jáblani, hrušy, sážany u rádý,
Kidali cień na póla, — ŭ siarédzinie — hrádý.
Woś tut kapusta świecić łýsinaj staróju;
Kažýsia, ab wárywie zaniałáś dumóju;
Tam bob, maŭláŭ tyčýna, sputaŭsia stručkámi
Z marchóŭnikam, dyj hladzíć týsiaču wačámi;
Tut'ka, s załatój kítaj, styrčýć kakaruza,
Dálej, baš pan, wýpučyŭ harbuz swajó puza,
Chiciór! — náćju ŭ dalóku daróhu puscíŭsia,
Býccam hość nia próšany, miež burakí ŭbíŭsia.
Hrádyž miažój razciáty; ŭkruh barózd hłybóka
Styrčáć, býccam na wárcie, kanopli wysóka:
To wáryŭny tapóli, prósty i zialóny,
Jich listkí słužać hrádkam dziéle abaróny,
Bo miež kanópna liścia i źmiéj nie siaháje.
At páchu kanapiélki čarwiák uciakáje.
Tam badylí mákawy, kráskami baháty,
Na jích, kažysia rójam, matylí strakáty
Trapiéčucca krýłkami, — dziwísia, radziéńki!
Baš niabiésna wiasiółka zahladáje ŭ zrénki:
Tak járkimi kráskami mak na hrádkach świecić,
Byccam miésiac miež zwiézdak ukruh łučý miécić.
Kruhły ščyr[11], baš łučýna z ahnióm za wakóncam,
At uzchódu na záchad badziécca za sóncam.
Pad płotam wuzki, dóŭhi i wysóki hrády,
Nia prykrýty; tam žywuć ahurkóŭ hramády;
Pryhóža razraslísia na usié staróny,
Kažýś dywán na niwie razásłan zialóny.
Siaród hrad išłá dziéŭka ŭ biélańkaj adziéžce,
Ŭ zialónaj pa kalény utanuła ściéžce:
Z hrad znížýŭšyś ŭ barozdý, janá nia stupáła,
Da méram woś pa listkoch zialónych pływáła.
Kapialušóm z sałómy prykrýta hałóŭka,
Spad jahó krásny stužki razwiéjaliś łoŭka,
Spad ubráńnia wałośsia rusa wyhladájeć,
Na rucé wisíć kóšyk; wóčy ŭniz spuskájeć:
Padniałá práwu ručku, woś ławíć kazáłaś,
Maníś, u racé dziéŭka za rýbkaj haniáłaś,
Katóra z jajé nóžkaj huláła bialéńkaj.
Zbiráła ahuróčki, uhlédzieŭšy zréńkaj,
Ci nožkaj nataptáŭšy na hrádce zialónaj.
Hrafók wýpučyŭ wóčy, byccam uračóny;
A pačuŭšy, što słužki za jim kaniéj hnáli,
Machnuŭ na jich rukóju, kab cícha stajáli;
Sam, wýciahnuŭšy šýju, — woś, pówien trywóhi,
Ściaražéć swaju stádku žuráŭ daŭhanóhi;
Na adnój stajić nožce, býstra pahladáje,
Kab nie zasnuć, u druhój kamień jon trymáje.
Zašalaścíła hráfu na plečách dakučna,
To Dabródziej, ksiondz Rabák, dziaržáŭ abaručna
Padniátyje u hóru bialéńki šnuróčki:
„Ahurkóŭ chóčeš Wáše? — maješ ahuróčki[12]!
„Nia leź, panók, u škódu! pamiéž hétaj náci
„Ahurók nie dla ciabié; zásia at dziaŭčáci!«
Paslá zahrazíŭ pálcam, spráwiŭ kaptur, ŭréšci
Atyšóŭ; hrafók krychu pastajáŭ na miéści,
Zaśmiajáŭsia, staŭ kláści hétaku pryhódu,
Dyj pahladziéŭ cikáwa ukruh aharódu,
Dy ŭžo dziéŭki niamáška, tólki u wakónca
Mihnuła sukiénačka, maŭláŭ łučý sónca.
Widzieŭ jaščé na hrádkach śladók joj daróžki,
Bo listók natóptany at krýšačnaj nóžki
Padskóčyć, krychu drohnie, dyj pakójna stánie,
Woś kali ptuška kryłóm wadu ŭ lócie kránie.
Na mieście, hdzie stajáła, kóšyk iz łazóčki,
Dnom u hóru abiérnut, pry jim ahuróčki
Razkínuty ŭ biezłádździ, pa hradkach badziáliś,
Zialónym, u sóramie, listkóm prykrywáliś.
Skóra na mieście stáła cišyná, hłybóka,
Hraf słuchaŭ u razdumji — wioŭ za dómam wóka,
Stralcýž, stójučy za jim pakójna dramáli,
Až hóman, kryk wiasióły zalaciéŭ iz dali;
Wídna, što užo wiarnuliś hóści s palawáńnia,
Što słužki prybiráli stałý da śniadáńnia.
Łádam išlá pa izbách ščýraja rabóta,
Pry jadzié, tož pry čárkach wiasióła achwóta.
Mužčyny, jak uwyšli u zialónych strójach,
S taréłkami, čárkami tam, siam u pakójach,
Jéli, píli, ci, spioršyś na wakón ušakách,
Hamaníli ab stralcách, zájcach i sabákach.
Padkamóry s Sudździoju — pry stalé, ŭ kutočku
Paniénački šwarhóčać, woś ptuški ŭ kustóčku;
Niemášaka parádku, dziéle nówaj módy,
Jaki ŭ damách u pólskich bywáje zaŭsiódy
Pry półudni; štož! Sudździa pryzwóliŭ na tója,
Chaciá ŭ dušý nia chwalíŭ biezłádździa takója.
Ŭsiáki bylí dla kabiét i dla muščýn stráwy,
Tut słužki raznasíli prybóry da káwy,
Wialíki kružki, ŭ kwiétki rózny malawány,
Na jich spóry až pad strop jambrýčki blašány.
Iz zamórskaje hlíny mísački, dyj čárki,
Tutže harščéčki máły, na wiérchu pryhárki.
Takój káwy nia pytáj u zamórśkam kráji,
U Pólšy zdáŭna užo jość u abyčáji,
Što s toj káwaj asóbny łádziać kabiacíny,
Kawiárkami zawucca; janý ci z wicíny[13],
Ci z miésta kupiać ziarnó, panám na pážýtak,
Znájuć siakrét, što łákam budzie toj napítak.
Jon čórnińki, baš wuhal, kráska dziahciawája,
Pácham dzíŭna, a mauláŭ pátaka hustája.
Wiédama, čym dla káwy sałódka śmiatána,
Tož kawiárka prystáwić blašánki, dyj zrána
Waryŭniu prawiédaje, hładyšý zbiráje,
U maléńkich harščóčkach k ahniu prystaŭláje,
Pry kóžnaj čárce stáwić hétaki harščóčak
S pryháram, — a toj pryhár zawuć „kažušóčak“.
Woś staréjšyje páni wýpili tu káwu,
Tož dziéłam uzialísia za druhuju stráwu;
Haráčeńkaja píwa, — pabiéła z śmiatány,
A twaróh na kusóčki máły pakrajány.
Dla mužčýn, što chto lubić, roznyje wandzónki,
Tłusty huski, kumpiakí, da jazykóŭ dzwónki,
Smáčnyje! — wandzónyje ŭ kóminie s pakróŭcam,
Dýmam s smółna dziaréŭja, rázam spadjałóŭcam,
Paslá siekána miása na apóšnia dáńnia;
Takoja byłó ŭ Sudździ na rának śniadáńnia.
U dźwioch izbách dźwie ŭ kučki sabralíś hramádki;
Staréjšyjež pry máłam stalé wialí hádki
Ab siakrétach u krají nówych haspadárśkich,
Što raz nówych ukázach wiélmi sróhich, Carśkich.
Padkamóry uwáhi ab wajnié wywodzić;
Jaku karýść, parádak nówy janá sródzić; —
Wajščánkaž ŭ wakulárach, skónčyŭšy śniadánia,
Padkamóraha žónce kładzié s kart hadáńnia.
A u druhoj światlícy panki maładziéjšy
Ab myslíŭstwie razkázy ŭzymájuć cišéjšy;
Bo Asésar i Rajént, na hawórku hády!
Znáchary ŭ myślíŭstwie, — byŭšy miež hramády,
Nachmuryŭšyś s padłóbja na siabié hladziéli.
Tož oba ščuli zájca i piéŭnaść tu miéli,
Što chartý jich pájmájuć šaraká ščaślíwie,
Da našłásia mužýcka jaryná na niwie;
Tudýž zaj! — užo Kusy, Sakół, dahaniáli,
Až Sudździá dajaždzáčym káže, kab prystáli:
Nia rády, dy strymáliś, choć na dušý hniéŭna;
Wiarnulisia sabáki; nia zhadać na piéŭna,
Aśli šarák daŭ ciáhu, ci daždáŭsia zhuby,
Čy Sakału, ci Kusu papáŭsia u zuby,
A móža zjéli ŭ zhodzie? — usiák tam sudzili,
Dyj na druhí raz spráwu tuju adłažýli. —
Stáry Wojśki pa izbách cichońka badziáŭsia,
Cikáwymi zrénkami ukruh scien jon hnáŭsia;
Nia ŭ čas jamu stralécki, ni stárych zabawy.
Wídna, jon u haławié máje wážny spráwy.
Skuranuju łapátku nósić, — čásam stanie,
Padumaje, dyj muchu zabjé, dzie pryhlánie.
Tadauš s Taliménaj tutaćkaž stajáli
Pamiéž izb na parózie, — siabié zabaŭláli. —
Nia wialíki jich dzialíŭ at haściéj kusóčak,
Dziéle tahó šaptáli. Prawiédaŭ panóčak,
Što Taliména sływié baháctwam wysóka,
Što choć jamu swajášna, dy wiélmi dalóka,
Što złučýć ich ksiondz móžeć, wóśby čužých roŭna,
Dyj nia péŭna, ci janá Tadaušu króŭna;
Choć dziádźkawaj siastróju baćki jajé zwáli:
Čamuž at siabié wiékam tak janý atstáli?
Što woś ciótka, žywučý dóŭha u stalícy,
Učyníła wialíku prysłuhu Saplícy,
Dla tahó jajé dziádzka šanawáŭ dušóju,
I dziéle toj pryčýny, nazywáŭ siastróju;
Janáž taho brátańnia dziádźku nia barónić.
Spaznáŭšy to, rádasnu panók slózku ŭrónić,
Lahčéj stáła na sércy. Jon nawín nia máła
Čuŭ at ciótki, choć krychu tólki pašaptáła.
U izbié že na práwa z Asésara žárty
Strójučy, woś padwódzić Rajént naš upárty:
Kaže, što palawáńnia udácca nia móže,
Pakul na níwie budzia nia zniátaje zbóže;
I jaryná mužýćka na šnurách nia zžáta;
Tož i hraf nia pryjéchaŭ dziéle tahó świáta.
A hraf da palawáńnia to miściuk wialíki!
Znáje kniéji, umiéje straléckije klíki;
Piaražýŭ u zamórji jon dziacínstwa céła!
Kaže, što ludziom čynić škódu, to nia dziéła!
Palawáć biez uwáhi, jak u nas bywáje,
Nia hladziéć, áśli níwa swajá, ci čužája,
Wiasnoju, ci ŭ létku badziácca pa kniéji,
Zabiwać tahdý lísa, kali jon liniéje,
Ciarpiéć baš pakul sámku zájaččuju złučać
Čyji chartý na runi, dyj biédnu zamučać; —
Tož zwiaryná zahínie! — tak hraf atzywáŭsia,
I Maskálby tu škódu čynić pabajáŭsia!
Báčyš i ukáz Cárski to zabaraniáje,
Palícija piłnuje, winóŭnych karáje.
Taliména na léwa hałóŭkaj pryláže,
Machnié chustačkaj biéłaj, dyj hétak atkáže:
„Dalibóh, što uwáhi hráfski práŭdu miérać!
„Znáju dóbra Rasiéju!.. panki mnie nia wiérać?
„Jaž nia raz to kazáła, jak u jich šanujuć
„Urádniki ukázy Cárśki, ich piłnujuć.
„Byłá ja ŭ Pieciarburhu[14] niaraz, nia dwa rázy,
„Miła ŭspomnić, jak swiátý Cárskije nakázy!
„Nichtóž z was nia byŭ ŭ hétaj Maskoŭskaj nawince?
„Chočycie bačyć kártu? — máju kártu ŭ skrýnce!
„Létam piciarśki paný na dáčy niasucca,
„To na sialé pałácy dáčami zawucca.
„Žyłá ja ŭ takoj dáčy, — blízka, nad rakóju
„Pry hóradzie, raká ta zawiécca Niewoju,
„Na uzhorku sýpanam ŭznarók pry ručáju,
„Damók pryhóžy! — ŭ skrýncy plan jahó chawáju“.
Paný ŭ smiech! ledź žywatóŭ tam nia padarwáli:
Baš Sudździá z Barnadýnam u marjáš ihráli,
I Sudździá padniáŭ kártu, — paciéŭ Barnardýnak!
Až starý zasłuchaŭsia ab hény ŭspamínak,
Dy tákžeš ščýra słuchaŭ cikáwyje réčy,
Što z haławój zadziórtaj, a s kártaj nad pléčy,
Woś nia žywý! — a ksiandzók u wialíkam stráchu;
Dačakálisia kańcá, dyj Sudździá z razmáchu
Bje pámfilam i kaže: „Chwálicie z nahládak
„Niémcaŭ wialíki rózum, Maskalóŭ parádak:
„Niacháj wučacca ŭ Pólšy zakonu at Šwába[15].
„Sudzicca ab lisiónka, zwać dziesiácka drába,
„Kab hnaŭ u čaść sabáku, što ŭ čužyje háji
„Zabróŭ; — na Lićwié druhí saŭsím abyčáji;
„Zdawol źwiaryný májem dla siabié, susiédztwa,
„Nia pójdziem k Asésaru wiaści ab to slédztwa,
„I chléba májem hódzia, — sabáki nia ŭškódziać,
„Woś kalí pa jarynié krychu i pachódziać, —
„Na šnurochže mužýckich ― hrécham palawáńnie“.
Tut kóman abazwiécca iz kutká: — „Maspánie!
„Bo j dóraha pan płáciš usialáki škódy,
„Mužykí tamu j rády kalí ŭ aharódy
„Ubiahuć chartý pánski, kałasóŭ dziasiátak
„Utópčuć, pan daš kapu, da jaščé ŭ prydátak
„Mužyčki karbawańca at pána dastánuć:
„Wier, panók! takój spráwaj janý hórdy stánuć,
„Kali…“ Réštu uwáhi kóman choć nia rády,
Nia skónčyŭ, bo pamiéž tam wiasiółaj hramády
Zawiazálisia dziéłam hrómki razhawóry,
Razumnyje hutarki, kryklíwyje spóry.
Tadauš s Taliménaj, wiélmi z siabié rády,
Atčurýliś ŭ kutóčak at céłaj hramády,
Mianiáliś, ta rózumam chłapcá zabaŭláje,
Dziaciuk že krásny słaŭcá ŭzamién wypuskáje. —
Talimény hałasók što raz prycícháŭsia,
Dziaciuk cikun! — uznarók hłuchím prykidáŭsia,
Jon, šépčučy, tak blízka prystáŭ k kabiacinie,
Što líčka zaharéłaś, woś smol na łučýnie;
Hubámi ławíŭ žádna jajé ŭzdoch miléńki,
A wókam chwatáŭ jískry iz haráčaj zrénki,
Až pamiéž hub mihnuła, báčycca s prypádka,
Pierš mucha, a za jóju Wójskaha łapátka.
Na Lićwié much baháta: ŭsialáki pładziácca.
Jość muchi, što šlachoćkim prózwiščam maniácca;
Janý, kažýsia, na ŭzhlad schožy druhím mucham,
Dy at muzýckich šyrėj hrudździu, taŭsciéj brucham:
Lótaja pa swiatlícy, burčáć, što kryj Bože!
Ich baš i paucina u latu nia zmože;
Kaliž i ŭplutajucca, bzýkajuć dzień céły,
Ŭ barukańni jim rády nia daść pawuk śmiéły.
Ŭsio to Wójśki hawaryŭ, dyj nia raz bažýŭsia,
Što iz šlachockich mušak rod miénšy radziŭsia,
Što jáný takim muškam, woś dla raju mátki;
Wybij da čysta šláchtu, zahinuć astátki.
Niamá čahó kazáci! — Dabródziej, chmistrýnia,
Wójśku nia jmiéli wiéry ŭ takój nawínie,
Dyj čaściéńka, dziéle much, wiali z jahó žárty,
Stáry ž swajich dakázań trymáŭsia upárty;
Paściaróh hdzie mušónku, hnáŭsia za joj ducham.
Bałazie ciapiér šláchcic zazwinieŭ nad wucham,
Jon dwójčy mach łapátkaj na suprocíŭ sónca,
Nia trápiŭ, znoŭ udaryŭ, ledź nia zbiŭ akonca,
Až mucha aduréła: u skóraj darozie,
Pabáčyŭšy dwuch ludziéj tutže pry parózie,
Biédnieńka! kínułaś miež jich hub sa strácham,
A za jóju Wójśkaha łapátka z razmácham.
Udaryŭ wiélmi krépka, až dźwie haławínki
Atčurýliś at siabié, woś dźwie paławinki
Dziérawa, u katóra piarun stréłam miéciŭ;
Kóžan z jich, atčurýŭšyś u bajáźni, stréciŭ
Ušak, s katórym póraźń zbiéhlis haławámi,
I wyskačyli na jich guzaki z sincámi.
Ščáściam nichtó na tója nia swiarnuŭ uwáhi,
Bo hawórki, dasiéła idučý biez źwiahi,
Zmianílisia ŭ wialiki paswárki i krýki.
Čásam na palawáńni straléckije smýki,
Asóčać les, —— pačuješ strałý, sabák láji,
Až dajaždžáč na dzíka natrápić u háji,
Dajé znak, i woś stralcý uhruń zakryčáli,
Žáłasna, dziéle strácha, sabáki zahráli;
Tak i z hawórkaj: ― janá spačátku ― biez krýka,
Pakul dójdzie da hádki, pachóžaj na dzíka.
Dzíkam straléckich hádak byŭ spor toj upárty
Rajénta z Asésaram ab prasłáŭny charty;
Kóratka było dziéła, da haráča bráliś,
Maŭláŭ piarápiačájki łájańniam mianiáliś,
Zajélisia, až horły at krýku sipiéli,
Da uže i kułakámi častawácca jmiéli.
Tož k jim z druhój światlícy usié pabiažáli,
Maŭlaŭ na racé wóuny, pieréd sabój hnáli
Maładziéńkuju páru, što tam, na parózie
Stójučy, zamináła ludziom pa darózie.
Kalí čásam na wajnu maładých paprósiać,
Kryk wialíki! — pa šynkách mátački hałósiać.
Pakul s paniaju dziaciuk spráwili hałoŭki,
Prycíchli hrómki swáry, złósnyje prymóŭki,
Hóman wiasiół sa śmiécham pa światlícy mčáŭsia,
Nastáła piaramírja; kwastár za to uziáŭsia.
Čaławiék choć jon stáry, da siłáč wialíki:
Woś Asésar z Rajéntam, baš siardzíty býki,
Padstupíli da siabié, kab pačáć boj ščyry;
Tož jon míham uchwacíŭ čynóŭny kaŭniéry,
Dwójčy udaryŭ krépka hałowy šalony,
Jak stóŭpiać u wialíkdzień jajéčki čyrwóny,
Dyj razkryžawáŭ ruki, baš daróžny znáki,
Kínuŭ ŭ kutki pracíŭny abójich; tabáki
Paniuchaŭ; z raspiátymi abápał rukámi
Pastajáŭ, paślá káže: „pakój, dziétki, z wámi!“
Tut Asésar z Rajéntam óba zaśmiajáliś,
Dziéle ksiandzá pawáhi hniéwacca bajáliś,
Spytáŭšy jaho síły, nia chaciéli zwády.
Tak Dabrodziej prycišyŭ jich siaród hramády,
Dyj ab toja pachwáłak jon brátki čuráŭsia,
Bolš na złostnych swarýcca, ni łájać nia bráŭsia,
Tólka kaptur nasunuŭ, załažyŭšy ruki,
Paciáh iz chátý cicha, rad dánnaj nawuki.
Padkamóry z Sudździóju miež starón ubíŭsia;
Baš i Wójśki z razdumja byccam aščurýŭsia,
Ubiéh siaród hramády, siwy wus pryhładziŭ,
S kapótaj, kab prykínuć pawáhi, jon zładziŭ;
Zaharélisia wóčy, (ciámili to ludzie,
Woś kali ab mýślíŭstwie reč wiaścí jon budzie).
Sýpalisiaž tam jískry iz bliściáščaj zrénki;
Kab prycíchli, łapátkaj machnuŭ dzied staréńki,
Padniáŭ čaraný ŭhóru, kab prytušýć źwiáhu,
Dyj krýknuŭ: — „Prycíchnicie! — miéjciež tu uwáhu
„Wy, katórych piéršymi ŭ pawiécie stralcámi
„Zawuć ludzie, skažýcie, što dziéjecca z wámi?
„Maładziež, na katóru wialíki spadziéji
„Kładzié ziamiélka máci, maładziéž pa knieji
„I tak užo nia wiélmi lubić pabadziácca,
„Hladziá na was, myslíŭstwa ráda atčurácca,
„Pabáčyušy, što ludzie, z katórych uzóry
„Máje brać, da paswarak haráčych tak skóry.
„Miéjciež, dziétki, uwáhu na moj wółas siwy!
„Ja znaŭ lépšych myslíwych, — byŭ to wiek ščaslíwy!
„Kali pamiéž strałcámi sud wiaści ja bráusia.
„Chtož u Litóŭśkaj puščy z Rajtánam zraŭniaŭsia,
„Ci asačýć abłáwu, ci zwiará sustrécić,
„Chtož z Biełapiatrówičam zmoh u adnó miécić?
„Hdzie najci takich strałcóŭ, jak šlachcić Žahóta,
„Što z karócinkaj strałbý ŭ biahu trapláŭ kóta?
„Terajéwiča znaŭ ja; idučý na dzíki,
„Nia braŭ nijákaj stralbý, aprýč ručnój píki;
„Budréwiča, katóryj z miadźwiedziam baróŭsia;
„Sudzíciež, ciapiér takí straléc cib našóŭsia?
„Kaliž pryšłosia spóryć, jákže spor hadzíli?
„Woś abiráli sudziéj, dyj ab zakłád bíli.
„Ahínski sótniu wałók prajhráŭ za waŭčónka,
„Niasiałoŭśki dwa siałá daŭ za barsučónka.
„I wy, panki, idzície slédam stárych ludzi,
„Niacháj choć nia wialíki zakłád u was budzie:
„Łájankiž ― pustý wiécier! jim kańcá nia stanie,
„Škóda małóć jazykóm áb to palawáńnie.
„Tož sudziej abiarýcie, niacháj spor razwiážuć,
„Katóry z sabák lépšy, ščýru práŭdu skážuć.
„Ja budu prasíć sudździu, kab ŭ nášaj hranícy
„Dazwóliŭ palawáńnia choćby miež pšanícy.
„Dumaju, pójdze łádam stároha sud hény?“
Skónčyŭ, dyj pakłaníŭsia Sudździ za kalény.
Až Rajént ŭzýmie hołas: — „Pójdam zakładácca!
„Kaniá stáŭlu s prybóram; hatoŭ razpisácca
„U ziémstwie, — a piarściónak Sudźdzí padaruju“.
„A ja“, káže Asésar: „myślíŭskuju zbruju,
„Jáščuram nàłóženu, kalcý załatyje,
„K tamuž smyč, šýty šóŭkam, ŭzóry nia prastýje,
„Tak dzíŭny, jak brylánt toj, što až wóčy ciemić.
„Miéŭ ja smyč tu pakinuć dla dziaciéj na pámiać,
„Kalíb tolka žaníŭsia. Darawáŭ mnie jajé
„Kniaź Daminík, jak sa mnoj palawáŭ pa kniéje[16]
„Z Sanhuškaju Maršáłkam, a z námi badziaŭsia
„Hanaráł Majén ŭ póli; z jími zakładáŭsia
„Ja ab maju sabáku; padyšóŭ jich štukaj;
„Na dzíwa piać šarakóŭ uščuŭ adnój sukaj.
„Spráwa ta na Kupískaj dziéjałaś dalínie;
„Kniaź Radziwiłł dasiédzieć nia moh na kanínie,
„Zsiéŭšy abniáŭ jón ščyra, charcícu tu łoŭku
„I pacaławáŭ tréjčy u sámu hałoŭku,
„Paślá tréjčy udaryŭ kalá mórdy blíska,
„Dyj skazáŭ: „budź wialíkaj kniahíniaj z Kupíska“!
„Tak Napalon kniaziámi hanaráłaŭ stáwiŭ
„At miest tych, na katórych siabié chto prasłáwiŭ“.
Taliména, nia ráda słuchać hény swáry,
Chaciéła iścí ŭ pola, i šukáła páry;
Ŭziała łubku, dyj káže: „Wídna, što panóčki
„Rády siadziéć u cháci; ja idu ŭ ryžóčki.
„Čyja łáska jścí sa mnój?“ — Tut swaju hałóŭku
Napranuła chustačkaj iz miáhkaha šóŭku,
Dyj Padkamóra dóčku za ruku chwacíła,
Druhoju sukiénačku krychu padchilíła.
Móŭčkom ŭ hrybý Tadauš za jeju pahnáŭsia.
Sudździí takí ład páni wiélmi spadabáŭsia;
Jość spósab atčurýcca kryklíwaha spóru.
Tož huknié: „Nuž, panóčki, pa hrybý da boru!
„Chto u lésie ryžóček zdarówy pryhládzie,
„Toj wózla krásna pánny pry wiačéry siádzie;
„Sam wýbiare pryhóžu, a kalíž paniénka
„Nájdzia ryžak, — dziaciuká wýbiare radziénka.
„Nuž u ryžki!.. a Wáše, Rótmistr, tut zajmísia
„Wiačéraj, — tólkiž z stałóm ŭ zámak nia niasísia“.
|
Прапануем да спампаваньня!