Czaławiek na wyższynie swajej hodnaści (1915)/Szlachotnaja ambicija
| ← Pakora i pycha | Szlachotnaja ambicija Філязофская праца Аўтар: Баляслаў Пачопка 1915 год |
Raźbitnaść → |
Прапануем да спампаваньня!
Szlachotnaja ambicija.
Szlachotnaja ambicija heta jość cnota, katoraja czaławieku nie pozwalaje rabić takich spraŭ i być u takich znaroŭkach, jakija abniżajuć czaławieczuju hodnaść.
Szlachotnaja ambicija, ŭ czaławieku znajuczym swaju praŭdziwuju, wialikuju hodnaść, dyk majuczym i cnotu pakory, ab katoraj hawaryłosia ŭżo raniej, rodzić szmat inszych cnot, a pierad usim ściaraże jaho ad błahich znarowak. Hetak szlachotnaja ambicija jość rozumnym szanawańniem siabie samoha i z hetaj metaj wyścierahańniesia ŭsiaho niahodnaho, brydkoha, jak naprykład: kryŭda inszych u jakikoleczy sposab, ci to na majetnaści, ci na sławie, ci na zdaroŭji; takoha, jak niaczystaść, katoraja abniżaje czaławieka tak, szto nawat nirazumnyja stwareńnia nia mohuć raŭniacca z hetak niska pawaliŭszymsia czaławiekam, bo jany majuć mieru ŭ używańni, a hetki czaławiek raz papuściŭszysia i pawaliŭszysia ŭ brud, nikoli ni skaże hodzi i nikoli nia dumaje nawat pakinuć błudnaj darohi. I choć praz hena spsuje sabie zdaroŭje, zrobicca bledny, ruki i nohi ŭ jaho trasucca i ŭwieś czuicca słabym; choć praz hena pakryŭdzić i zhanodaje ni adnu niawinnuju asobu, katoruju zwiadzie ŭ takoje-ż bałota raspusty, hrechu, nikoli hetki czaławiek nie pierastanie kupacca ŭ bałocie razpusty.
Ad hetkich i padobnych brydkich i hresznych spraŭ adwodzić i ŭstrymawaje czaławieka szlachotnaja ambicija, katoraja szepcze czaławieku, prywodziaczy jamu ŭ dumki hetkija słowy: „Ty-ż — czaławiek, a hetki pastupak zrobić ciabie horszym ad źwiaraci! Ciabie Boh abdaryŭ rozumam i daram dumańnia, dyk razważ i pryhledźsia hetaj sprawie raniej, czym jaje maisz zrabić, dy prakanajsia, szto istocie razumnaj hetkimi sprawami zajmacca nia prystojna, brydka, adwiarnisia ad błahoha, adkiń i błahuju dumku z pahardaj“.
Hetkija pieknyja owaczy rodzić u czaławieku cnota szlachotnaj ambicii.
Ale i hetkaja pieknaja cnota maje i pawinna mieć swaje hranicy, za katoryja ni pawinna wychodzić, a kali wyjdzie, pierastaje być cnotaj i robicca błahim nawykam. Kali, naprykład, czaławiek nia chocze pieraprasić druhoha za jakuju, zroblanuju jamu prykraść, dumajuczy, szto heta jaho abniżałob, kali buduczy ŭ ciażkim pałażeńni nia chocze prasić u inszych padmohi, dziela henaj-że pryczyny i chutczej niraz nakładaje na siabie ruki, czym atkryicca szczyra i spakarycca prad inszymi, to heta ŭżo nia budzie ambicija szlachotnaja, ale brydkaja zarazumiełaść. Kali tak sama chtokoleczy stydaicca ciażkaj pracy, liczuczy, szto jana abniżaje czaławieka, to i heta budzie ambicija wyszaŭszaja za swaje hranicy, budzie zarazumiełaść i wada, ale ni cnota.
Dziela hetaho treba być wielmi aściarożnym, kab nie pieradać. Bo cnota zaŭsiody idzie pa siaredzinie i lubić mieru. Niwodnaja cnota nie papichaje czaławieka da czahokoleczy błahoha, a naproci baronić ad usiakaj brydoty i kożnaho błahaćcia, a prazmiernaja ambicija papichaje czaławieka da roznych hrachoŭ, jak marnawańnie czasu, kali czaławiek ni majuczy pracy, jakoj jamu choczycca, zusim niczoha nia robić, aby nie ŭziacca za ciażejszuju pracu, katoraja, jak jamu zdajecca, jamu niaprystojna; papichaje da zładziejstwa, kali czaławiek nia choczaczy aby jakoj pracy, chutczej kinicca na zładziejstwa, aby nie paprasić u nikoha, ani zarabić ciażkaj pracaj; papichaje nawat jak użo raniej spaminałosia da haniebnaho nakładańnia ruk na siabie. Woś treba hetkaj prazmiernaj ambicii najstarańniej ściarahczysia, a staracca z usich sił ab ambiciju szlachotnuju.
Kab wyrabić u sabie hetu cnotu, treba czasta, a złaszcza szto wieczar prad snom prypomnić i razważyć pastupki prajszoŭszaho dnia, dy zapytacca ŭ siabie, ci ni dapuściŭsia czaho takoha, szto abniżaje czaławieczuju hodnaść? A kali sztokoleczy takoha znajdziecca, treba mocna sabie pastanawić, kab na druhi raz być pilniejszym u zmahańni z błahimi pażadańniami cieła, kab ni dapuścicca da hetkich pastupkaŭ bolsz nikoli