Biełaruski Kalendar Swajak na 1919 hod/Razwićcie dzieržaŭnaj biełaruskaj myśli u Uschodnaj čaści Biełarusi

← Knihapisańnie (bibliohrafija) 1918 h.

Razwićcie dzieržaŭnaj biełaruskaj myśli u Uschodnaj čaści Biełarusi Публіцыстыка Аўтар: Вацлаў Ластоўскі 1918 год

Ustaŭnaja hramata da narodaŭ Biełarusi →

Прапануем да спампаваньня!

Razwićcie dzieržaŭnaj biełaruskaj myśli u Uschodnaj čaści Biełarusi.

Z niezwyčajnaj siłaj i razmacham staŭ razwiwacca nacionalna-palityčny ruch u Uschodnaj čaści Biełarusi at pieršych dzion rasiejskaj rewalucii lutaho miesiaca 1917 h. Užo u marcy adbyŭsia ludny zjezd biełaruskich hramadzianskich dziejačoŭ i byů utworen „Biełaruski Nacionalny Kamitet“. Adnak skład hetaho kamitetu akazaŭsia nie zusim udačny i z hetaj pryčyny jon byů zamienien nowaj orhanizacijej — „Centralnaj Radaj biełaruskich orhanizacij i partij“, katoraja z hetaho času stanawiła centr biełaruskaho nacionalnaho žyćcia i palityčnaho ruchu. Za šeść miesiacoŭ rasiejskaj rewalucii palityčnaja biełaruskaja myśl šyryłasia i umacowywałasia na čyślennych zjezdach i schodach. Biełaruski ruch razliŭsia pa ŭsim kraju i pałažyŭ swajo klajmo na ŭsim biełaruskim žyćci. Ad wieraśnia, paśla trejciaj sesii „Centralnaj Rady Biełaruskich orhanizacij i partij“ wyjawiłasia patreba utwareńnia dzieržaŭna-praŭnaj ustanowy, katoraja ŭziała-by ŭ swaje ruki ŭsiu ŭłaść u kraju i apawieściła-by Biełaruskuju Demokratyčnuju Respubliku. Dziela hetaj mety byli sklikany biełaruskije zjezdy armij usich frontaŭ: Zachodnaho ŭ Miénsku 18—24 kastryčnika, Paŭnačnaho u Witebsku (15—20 listapada), Rumynskaho ŭ Adessi (3—8 śniežnia) i Pałudniowa-Zachodnaho ŭ Kijewie (17—22 śniežnia), — dalej dwa zjezdy biełaruskich uciekačoŭ u Maskwie i adzin u Miensku, zjezdy wučycielskich i inšych hramadzianskich orhanizacij u Smalensku, Witebsku, Połacku i pa inšych miestoch. Wynikam hetych zjezdoŭ było utwareńnie, „Wialikaj Biełaruskaj Rady“, „Biełaruskaj Centralnaj Wajskowaj Rady“ i sklikańnie ustanoŭčaho Biełaruskaho nacionalnaho konhresu ŭ Miensku 18 śniežnia 1917 h.

Usiebiełaruski konhres składaŭsia z deputatoŭ ad wałasnych sielanskich ziemstwaŭ i kamitetaŭ ŭsiej etnohrafičnaj Biełarusi, pawietowych i hubernskich ziemstw, miestowych rad, rad rabotnickich i sałdackich deputataŭ, wajskawych arhanizacij z usich frontaŭ i tyłu, suwiaziej i ŭciekackich kamitetaŭ, kooperatyŭ, profesionalnych i inšych arhanizacij Biełarusi i ŭsich jaje palityčnych partij — likam 1167 deputataŭ s prawam pastanaŭlajučaho hołasu i 705 predstaunikaŭ s prawam daradčaho hołasu.

Hety konhres, wyjaŭlajučy najwyšejšuju suwerennuju wolu biełaruskaho narodu, pastanowaj 18 śniežnia 1917 h. zaćwierdziŭ ustanoŭleńnie respublikanskaho demokratyčnaho ładu ŭ etnohrafičnych miežach Bielaruskaj ziamli i wybraŭ s pami-ž siabie najwyšejšuju ustanowu Biełarusi — „Radu biełaruskaho konhresu“, katoraja ad siabie spaŭnicielnuju ŭładu addała spaŭnicielnamu Kamitetu zjezdu — Narodnamu Sekretarjatu.

Paśla hetych pastanoŭ predstaŭniki bolšewickaj ŭłaści ŭ Miensku, karystajučy z niabytnaści u horadzie biełaruskich wojsk, aružnaj siłaj razahnali ŭsiebiełaruski konhres. Nia hledziačy na heto, Rada prystupiła da spaŭnieńnia uzłoženych na jaje pawinnaściej i — pobač z druhimi ustanowami — wybrała delehaciju na mirnyje pierehawory u Brest-Litousku.

Pieršy skład sekretarjatu taki byŭ:

Unutrennych spraŭ .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

J. Mokrejeŭ.

Zahraničnych spraŭ .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

J. Woronko.

Unutrennych spraŭ .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

A. Smolič.

Justycii .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

J. Bielewič.

Narodnaj haspadarki .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

J. Siereda.

Daroh .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

W. Redźka.

Finansoŭ .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

H. Biełkind.

Narodnaj aświety .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

P. Bodunowa.

Wialikaruskich spraŭ .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

J. Złobin.

Počt i telehrafoŭ .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

A. Karač.

Kantrola .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

P. Krečeŭski.

Upraŭlajučy sprawami .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

A. L. Zajac.

Asobna upawažnieny u wajennych sprawach .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .     .

K. Jezuwitoŭ.

Za karotki čas swajej pracy Rada atrymała čyślennyje zajawy ab pryznańni jaje za jadynuju predstaůnicu Biełarusi, — u tym liku ad Ukrainskaj Narodnaj Respubliki, Turkiestanu i inš. Adnak rabota nad wypracawańniem konstytucii Biełaruskaj Respubliki spyniałasia s pryčyny wostraj kolizii miž Radaj i bolšewickimi ůłaściami.

Zrušenaja biełaruskaja palityčnaja myśl rasła i krapčeła. 24 marca 1918 h. Rada Biełaruskaj Narodnaj Respubliki, wybranaja Usiebiełaruskim zjezdam 30 śniežnia 1917 h. i dapoŭnienaja členami „Biełaruskaj Wajskowaj Rady“, ziemstw, miest i nacionalnych mienšaściej, na plenarnym zasiedańni pastanawiła abwieścić niezaležnaść Biełaruskaj Respubliki i wydać stasoŭnuju ustaŭnuju hramatu.

---

---