Творы М. Багдановіча (1927—1928)/I/III/231

← 230. Млоснасьць

231. Паўстаньне Верш Аўтар: Эміль Верхарн 1927 год Арыгінальная назва: La Révolte (1895) Пераклад: Максім Багдановіч

232. Дзьве песьні →

Прапануем да спампаваньня!

З Э. ВЭРХАРНА.

---

231.

ПАЎСТАНЬНЕ^[1].

Вуліца — ў руху кракоў,
Целаў і плеч, і працягнутых рук,
Рвушчыхся дзіка ў гару, як галіны кустоў.
Так і здаецца, што тут самой вуліцы рух,
Мкнушчай, лятучай, дрыжашчай ад сьлёз
Злобы, надзей і пагроз;
Вечара чырвань і золата крыюць яе.

Ў гуле трывожным званоў
Сьмерць устае.
Сьмерць усплывае са сноў
З вамі, агні і штыкі;
Колькі галоў
Ўзьдзеты у іх, як сарваныя груба цьвяткі!

Кашаль глыбокі гарматаў глухіх
Лічыць стагнаньні цякушчых гадзін,
Лічыць самотна, адзін:
Ўсе цыфэрбляты на пляцах крывых,
Быццам як вочы ў павеках бальшых,
Выбіў каменьняў ударыўшы град.
Часу звычайнага болей няма
Душам адважным, ня маючым спыну ума,
У церазьмернасьці гэтых грамад.

На вуліц шэрыя каменьні
Шалёнасьць люнула ў гарэньні
Агнёў, у крыках, поўных сілы,
Са сьвежай кроўю кожнай жылы,
Зьбялеўшы страх
Ад напруджэньня:
Нядоўгі сіл яе размах
Варт нават века цегаценьня
К сталетняму свайму чаканьню ў марах, снах.

І ўсё, аб чым калісь мы сьнілі,
Аб чым вачамі мы малілі,
То, што мы словам раскачалі,
Што нават сьмелыя адклалі
На будучы далёкі век,
Што быццам сокі, чалавек
Ў глыбі сваёй маўчком хавае, —
Яно цяпер шмат рук з аружжам налівае,
Зьмяшаўшы ў грамадзе заўзятасьць, злобу, зьдзек.

---

1. Першыя 5 строф вершу Вэрхарна.

Увагі

231. Паўстаньне. Выдаецца з аўтографу (IV, 8, 32). Пераклад першых пяці строф вершу E. Verhaeren „La révolte“.
У аўтографе рукою поэты да пачатковага тэксту даданы ўстаўкі ў наступных радкох: 7-м — „у глыбі“ — між словамі „крыюць яе“, у 11-м радку — „зіхацяшчыя саблі“ — між „агні і штыкі“, і ў 13-м — „на канцох“ — пасьля слоў „узьдзеты ў іх“.
У 1-м радку „кракоў“ (зам. „крокаў“) ужыта поэтам, як відаць, для рыфмы з словам „кустоў“ (3 р).
У 2-м радку слова „страх“ („зьбялеўшы страх“) трэба разумець як прыслоўе „вельмі“, „дужа“, „надта“. У 5-м радку дзеяпрыметнікі цяперашняга часу („мкнушчай“, „дрыжашчай“) ужыты поэтам на ўзор расійскае літаратурнае мовы.
Радкі 8-3 і 20-23 у перакладзе ня зусім ясны, таму для параўнаньня да іх прыводзім францускі тэкст:

Toute la mort
En des beffrois tonnants se lève;
Toute la mort, śurgie en rêves,
Avec des feux et des épées
Et des têtes, à la tige des glaives
Comme des fleurs atrocement coupées.

Le temps normal n‘ existant plus
Pour les coeurs fous et résolus
De ces foules hyperboliques.