— Соцыялісты!
— Ну?!
— Такія рэчы гаворыь, што ў Сібір саслаць і то мала. Дае кніжкі й лісты раскідае. Вось пабач!
І Раман дастаў з-за пазухі проклямацыю, якую ён знайшоў два гады назад, будучы ў павятовым горадзе на першых выбарах.
У стражніка так і заблішчалі вочы.
— А мужыкі яго слухаюць?
— Дзе там слухаюць! — цара лае.
— А што ён, прымерна, казаў?
— Казаў, што наш цар — дурань.
— Цыц! — прамовіў стражнік і азірнуўся.
— А дзе начуе ён?
— Усюды. Раз нават у папа начаваў.
— Як-то ў папа?
— Абмануў; сказаў, што яго конссторыя паслала і нейкі знак паказаў.
— Заўтра ўначы чакай нас тут з дзесяцкімі. А калі ён уцячэ — ты адказваць будзеш.
Стражнік вышаў, а Раман, стоячы, весела пасьмейваўся.
IV
Ціха, асьцярожна краўся вураднік са стражнікам да вёскі Галадранкі. Вёска ўжо спала. Адзінокі месяц плыў над ёю, як срэбраны круг. Абросшая вербамі, спакойна цякла рэчка каля самых хат, і дробныя хвалі, як жывыя, пераліваліся й блішчалі на месяцы.
Соцкі й два дзесяцкіх стаялі на дварэ, чакаючы „начальства“. Прыехаўшы да соцкага, вураднік распытаўся аб „сіцылістым“. А гэты „сіцылісты“ спаў сабе, як пшаніцу прадаўшы. Ён начаваў у папа. У вурадніка праняслася ў галаве думка арыштаваць і папа за пакрываньне крамольніка. Але перадумаў і знайшоў, што я варта, бо хітры соцыялісты ня толькі папа, а й чорта абмане. Апрача таго, поп скора ня ўздымаецца і ўцякаць яму няма куды.
Вураднік, стражнік, соцкі і дзесяцкія ўзышлі на ганак папоўскага дому і пастукалі.
Поп вышаў босы, накінуўшы на сябе шырокі каптан.
