Тады Швэйк выцер вочы і ўрачыста дэкляраваў:
— Не, я гэтага не дапушчу. Мы-ж тады сталі-б расьсенымі па ўсім сьвеце як цыганы. Не! Мы з табою разам давядзем гэтую вайну да канца!
Але з гэтага дня Швэйк засумаваў. Ён ня гуляў больш у карты, ня слухаў, калі чыталі газэту, а ўсё толькі штосьці ўпарта абдумоўваў. Былі атрыманы паведамленьні пра вялікую сутычку на фронце і пра бліскучую перамогу пры Збораве, пра перамогу, якая праз два дні ператварылася ў «нячуваную катастрофу пад Тарнопалем», і нейкія няясныя весткі пра зьнішчэньне ці здачу ў палон «чэскага легіёну». Казалі, што ўся расійская армія ў паніцы бяжыць і што ў Петраградзе адбываецца бальшавіцкае паўстаньне… А Швэйк зусім бязудзельна сядзеў на нарах, гойдаючы нагамі і прыгаворваючы:
— Маё шчасьце, што я слабога розуму. Каб я ня быў слабога розуму, я-б тое, што творыцца навокал і што робяць з людзьмі, разумеў-бы і ад гэтага даўно сядзеў у вар’яцкім доме. А так са мною нічога ня можа здарыцца — я ведаць ня ведаю, у чым справа.
— Слухай, таварыш, — сказаў яму аднойчы Гаршына, — так мы тут заставацца ня можам. Невядома, што тут яшчэ будзе і ці будзе казна наогул клапаціцца пра нас. З заўтрашняга дня будуць выдаваць толькі па адным фунце хлеба на чалавека. Я гаварыў ў карчме з адным селянінам, у якога за сто вёрст адгэтуль вялікі хутар, і ён згадзіўся ўзяць нас за пастухоў. На зіму ён выдасьць нам цёплую вопратку, а гэта было-б ой як добра! Мы перазімуем у яго, а да вясны павінна-ж нарэшце ўся гэтая калатуша скончыцца, і мы з табою рушым дадому. Ну што, згодзен пайсьці да таго мужыка?
— Згодзен, — проста абазваўся Швэйк. — З асламі я даволі знаёмы, дык што цяпер можна заняцца і каровамі.
Праз тыдзень яны пасьвілі на полі жывёлу. Гаршына, па прыкладзе амэрыканскіх каўбояў, тросься навокал чарады на кані. А Швэйк ляжаў у траве, і моўчкі і сумна глядзеў у яснае неба.
— Дай адно мне бачок, — сказаў ён надвечар да Гаршыны, — я пайду падаю унь тую пярэстую карову. Ува мне ўсё гарыць і
