наладзілі, і як злодзея забіла шрапнэльлю. Пачуўшы, што мэдалі выратаваны, Швэйк сказаў:
— А я нават на іх не напісаў: «Хто ў мяне іх украдзе, у таго рука адпадзе». Бо злодзей-жа толькі пасьпеў злажыць нагавіцы, як сьмерць яго ўжо і пакарала. І хто яго ведае, што было-б, калі-б ён апрануў і маю жыкетку; напэўна, з ім магло-б здарыцца яшчэ што-небудзь горшае.
☼
Праз тыдзень пасьля гэтага інцыдэнту расійцы ізноў перайшлі ў наступ. Іхняя артылерыя была ўжо прыстрэляна, і загэтым знарады градам сыпаліся ў аўстрыйскія акопы. Зямля ператварылася ў суцэльнае пекла. Дванаццаць гадзін, не перастаючы, знарады дзяўблі адно і тое-ж месца, разрываючы драцяную агароджу, разносячы ў пыл бліндажы, калечачы і забіваючы людзей. Пад вечар, калі агонь трохі сьціх, па акопах пашыраўся загад: «Адступаць! Адыйсьці назад! Усім!»
Батальён не адышоў, а пабег назад. Ня трэба было падганяць салдат; ззаду іх час-ад-часу ўспыхвала працяглае рускае «Урааа-рааа-рааа!», і гэта адно акрыляла іхны крок. Да позьняе ночы пракладвалі сабе салдаты дарогу ў цемры, то ўгрузаючы па калена ў пяску, то правальваючыся яшчэ глыбей у твань. Нарэшце перад імі мільганула вёска і змучаныя салдаты, што нязьмерна змарыліся ў дарозе, пазалазілі ў гумны і ў хлявы на сена. Няпрыяцель не чапаў іх і дазволіў ім адпачыць да раніцы; але потым ён пачаў абстрэльваць вёску шрапнэльлю.
Паручык Лукаш загадаў адступаць далей і наважыўся выйсьці з батальёнам на шашу. Неўзабаве яны дабраліся да яе, але засталі там нябачаны вэрлах. Толькі таго і было, што перакульваліся якія-небудзь драбіны ці двухколка, затрымліваючы ўвесь рух, пакуль іх ня сьпіхалі з шашы ў канаву. Салдаты спыняліся на час і забіралі з іх консэрвы, хлеб і цукер, не зважаючы на ўдары афіцэрскіх стэкаў і пагрозу рэвольвэрамі. Да кучкі салдатаў, што ўвіхаліся каля драбін з консэрвамі, далучыўся і Швэйк. Ён напхаў сабе поўны ранец і хлебны мяшок з бляшанкамі, за што яго пахваліў стары, бывалы франтавік.
