былі на пярдніх позыцыях і ні разу з карабіну ня выстралілі. Ну, от за іх цяпер і ўзяліся… Вы, хлопцы, ня з Прагі?
Швэйк адразу адрэкомэндаваўся як зямляк і запытаўся:
— А вы ці ня прыказчык пана Пэксідэра на Вінаградах? Хоць не, той быў як-бы крыху сьвятлейшы, як вы. А ці не рабілі вы ў каваля Соўчка на Стэфановай вуліцы? Таксама не? Дзіўна! Але я ўпэўнен, што я вас дзесьці ўжо бачыў!
Фэервэркер прынёс ім булку хлеба і два пачкі тытуну; Швэйк чула падзякаваў добрага земляка і яны хацелі ўжо ўскінуць на сябе ранцы, як да іх падышоў паручык і шчыра зьдзіўлены сказаў:
— Як, хлопцы, вы ўсё яшчэ тут? Му, жвава ідзеце! Мне здаецца, што ніхто з вас пораху ня вынайшаў, шкурнікі вы!
Швэйк выцягнуўся, як струна, узяў карабін да нагі і нязвычайна сур’ёзна, зрабіўшы «паварот галавы напра-ва!», сказаў:
— Так што, пане паручык, маю гонар сказаць, што з батарэі я адбыў. І толькі і дурному здараецца рабіць вялікія вынаходкі. Бо людзі зусім ня такія дурныя, як здаюцца. Што вы, напрыклад, пане паручык, думаеце, калі глядзіцё на сваю гармату? Нічога! А я думаю! От ці бачыце, пане паручык, у гармаце ёсьць усялякія там нарэзы, і гэтыя нарэзы прымушаюць шрапнэль ці гранату перш ляцець уверх, а потым зрабіць дугу і зваліцца ўніз. Адным словам, знарад ляціць от так. — Швэйк узяў карабін у левую руку і зрабіў праваю параболю. — От як ён ляціць. І вам тады не зьяўлялася ніякае думкі? Дык от, каб вы артылерысты палажылі гармату на бок, на адно з кол, дык ваш знарад паляцеў-бы дугою зьлева направа ці справа налева, залежна ад таго, на каторым коле ляжала-б гармата, і вы маглі-б, такім чынам, страляць з-за вугла. Вы маглі-б абстраляць расійцаў з флангу, і ніколі-б ім не здагадацца, хто і адкуль лупіць па іх.
Паручык аж зайшоўся ад сьмеху; фэервэркер і іншыя артылерысты, не зразумеўшы вялізарнага значэньня швэйкавай вынаходкі, тупа пазіралі на паручыка і на Швэйка. Праз хвіліну, супакоіўшыся, паручык падаў Швэйку некалькі папярос.
— От вам! Ну, а цяпер — гайда, хлопцы! А пра сваю вынаходку паведамце ў генэральны штаб.
