Старонка:Shlubski adnosina rasiiskaga urada.pdf/6

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка была вычытаная

Погляд адносна забароны беларускага друку пасьля паўстаньня 1863 г. падзяляе і Каравайчык, які піша: „запрещение это было вызвано тем обстоятельством, что в период второго польского восстания повстанцы издавали и распространяли среди белорусских крестьян множество брошюрок агитационного характера, чтобы поднять народ на борьбу за восстановление Речи Посполитой. Чтобы пресечь крамолу в самом ее зародыше и уберечь белорусских крестьян от польской заразы, русское правительство издало строжайшее запрещение (под угрозой ссылки в Сибирь) писать и печатать что-либо по-белорусски. Это запрещение было тяжелым ударом для дела белорусского возрождения и сильно затормозило кристаллизацию белорусской национальной идеи. Отдельные немногочисленные издания этого периода появлялись заграницей: в Кракове, Львове. Познани и даже в Париже"...[1]

Погляду аб забароне беларускага друку пасьля паўстаньня 1863 г. прытрымліваецца і Leon Wasіlewskі.[2]

Некаторыя-ж беларускія дзеячы спасылаюцца на пэўныя гады, калі, паводле іх слоў, нібы адбывалася забарона беларускага друку.

Так Р. Земкевіч, як год забароны, некалькі разоў адзначае 1863 г. "У 1863 г. офіціально забаранілі друкаваць кніжкі па беларуску",―піша ён у 1910 г.[3]; у 1863 г. было забаронена „гаварыць у касьцёлах казаньні па беларуску“, піша ён у 1920 г.[4], пасьля паўстаньня 1863 г. беларускі друк быў забаронены, вынікам чаго было тое, что Дунін-Марцінкевіч шмат пісаў пабеларуску, але нідзе не друкаваў сваіх твораў, і што наогул з прычыны гэтай забароны беларускі друк спыніўся на нейкі час",-піша ён у 1924 г.[5]. Як убачым ніжэй, Р. Земкевіч іншы раз забарону беларускага друку адносіў да 1865 г., але наогул гэтую забарону ён зьвязвае з другой паловай XІX ст.[6].

Варонка і Заяц робяць катэгорычную заяву, што „въ 1864 г. запрещено печатать книги на бѣлорусскомъ языкѣ![7].

Проф У. Ігнатоўскі дату забароны беларускага друку пасоўвае крыху далей; ён піша: „друк польскіх кніжак забаронен ня быў, а друк кніжак на беларускай мове быў забаронен указам 1865-га году. Прычына гэтага крыецца ў тым, што за Польшчу заступіліся замежныя гаспадарствы, а Беларусь такіх заступнікаў ня мела“.[8] У нарысе „Беларускае культурна-нацыянальнае пытаньне ў Б. С. С. Р.“[9] проф. Ігнатоўскі больш дэталізуе гэтае пытаньне: „Расійскі ўрад спэцыяльным указам 1865-га году забараніў пад пагрозаю кары ставіць у тэатрах беларускія п'есы і друкаваць беларускія газэты і кнігі, апроч этнографіч-

  1. ↑ П.Любецкий. (Каравайчык). О белорусском литературном языке. "Чырвоны шлях" Петроград, 1918, № 7-8.
  2. ↑ Wasіlewskі. Lіtwa і Bіałorus; стр 275
  3. ↑ "Наша Ніва", 1910. № 48; стар. 730.
  4. ↑ Юры Алелькавіч. (Р. Земкевіч). Стары Менск у беларускіх успамінах. - „Беларусь“. Менск, 1920, № 2.
  5. ↑ „Заходняя Беларусь". стр. 120.
  6. ↑ „Варта“. Менск, 1918, № 1. Увага на стар. 18.
  7. ↑ „Дзянніца", Масква, 1918. № 12.
  8. ↑ Ігнатоўскі. Кар. нарыс Г. Б.; выд; III; стр. 122.
  9. ↑ „Вестник Народного Комиссариата Просвещения". Менск, 1922. № 2; Беларускі адзел, стр. 3-4.
Узята з "https://be.wikisource.org/w/index.php?title=Старонка:Shlubski_adnosina_rasiiskaga_urada.pdf/6&oldid=136817"