Перайсці да зместу

Старонка:Shlubski adnosina rasiiskaga urada.pdf/16

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка была вычытаная

11. Тут-жа варта сказаць і аб дзейнасьці ксяндза Сянчыкоўскага да русіфікацыі каталіцкага касьцёлу на Беларусі ў 60-70 г. г. Нельга сказаць, каб праца Сянчыкоўскага ў літаратуры польскай, рускай[1] і беларускай[2] была правільна высьветлена.

Каталіцка-польская літаратура малюе Сянчыкоўскага, як рэнэгата, як адступніка ад пальшчызны, а расійская літаратура малюе яго, як лікага прыяцеля Расіі ў справе русіфікацыі Беларусі. Між тым ёсьць мала высьветленыя ў дзейнасьці Сянчыкоўскага факты, на падставе якіх можна наглядаць некаторую тэндэнцыю Сянчыкоўскага ў бок беларусізацыі касьцёла. Разгледзім некаторыя датычныя да гэтага даныя.

Сам Сянчыкоўскі у сваіх лістох да розных асоб так кажа аб сваёй працы: „съ 1861 г., т.-е. въ годъ моего рукоположенія въ іерейскій санъ, я, какъ бѣлоруссъ, воспитанный заботами моей матери, дочери уніатского священника православного исповѣданія, постоянно въ бесѣдахь моихъ съ народомъ въ церкви и у себя на дому, а также у крестьянъ во время исполненія требъ, употребляль бѣлорусское нарѣчіе или русский языкъ, за что крестьянами и былъ прозванъ „мужицкимъ“, а не панскимъ ксендзом[3]. Далей Сянчыкоўскі адзначае: „но увеличивающееся ко мнѣ вниманіе крестьянъ и произносимыя мною поученія на бѣлорусскомъ языкѣ были причиной того, что помѣщики поляки, за мое хлопоманство и руссофильство (какъ они выражались), просили епископа Минскаго Войткевича перемѣстить меня куда-либо въ глушь и подъ надзоръ, добраго поляка настоятеля[4]... Так было і зроблена, і ў 1869 г. Сянчыкоўскага пераводзяць у глухі касьцёл Ігуменшчыны, дзе настаяцелем быў фанатык паляк, але Сянчыкоўскі піша: „я съ перваго же дня пріѣзда моего въ с. Блонь постоянно произносилъ народу поученія и бесѣдовалъ съ народомь только на бѣлорусскомъ и русскомъ языкахъ[5]. Аб прычынах, якія заахвоцілі яго ўжываць беларускую мову — мы толькі ведаем, што некаторыя факты 1863 г., якія былі выяўлены палякамі, падалі Сянчыкоўскаму думку „употреблять языкъ русский и бѣлорусскій вмѣсто польскаго"[6]. Да пары паўстаньня 1863 г. адносяцца словы Сянчыкоўскага: „еще въ разгарѣ мятежа я произносилъ поученія для просмого народа на бѣлорусскомъ нарѣчіи[7]. „Я съ простымъ народомъ говорю и произношу проповѣди не на польскомъ, а на бѣлорусскомъ языкѣ[8].

У 1872 г. Сянчыкоўскі адчыніў у Менску вучылішча органістаў, якім кіраваў на працягу 7 год і аб якім ён кажа: „въ моемъ училищѣ не было даже разговоровъ на польскомъ языкѣ — говорили на русскомъ или бѣлорусскомъ языкахъ[9]. Нават болей таго, пры выпуску вучняў са школы органістамі Сянчыкоўскі адбіраў ад іх расьпіску ў тым, што з парафіянамі яны павінны гаварыць пабеларуску[10].

  1. Жиркевичъ, А. Изъ-за русскаго языка. Ч. І, ІІ. Вильна, 1911.
  2. Гл., напр., артыкул Адама Саладухі: „Ці Сенчыкоўскі быў беларусам?" у віленскай газэце „Гоман" за 1917 г. № 100.
  3. Жиркевичъ. Изъ-за рус. яз.; ч. І, стар. 19.
  4. Іbіdem
  5. Ibіdem, c. 50.
  6. Іbіdem, c. 11.
  7. Ibіdem, c. 539.
  8. Ibіdem, c. 19.
  9. Ibіdem, c. 542.
  10. Іbіdem, c. 243.