кому священнику данный. Съ тѣмъ вмѣстѣ имѣетъ консисторія внушить тѣмъ же священникамъ, чтобы менѣе опытные изъ нихъ, въ случаѣ какого-либо недоумѣнія, обращались за совѣтами и наставленіями къ своимъ собратіямъ, болѣе свѣдущимъ въ духовныхъ наукахъ и въ знаніи простонароднаго языка“[1].
Вынікамі цыркуляру сыноду зьявілася тое, што Язэп Сямашка выдаў распараджэньне, як сьведчыць дасьледчык прац і жыцьця Сямашкі, Г. Кіпрыяновіч, "чтобы всѣ священники произносили проповѣди на русскомъ языкѣ или на бѣлорусскомъ нарѣчіи, а не попольски"[2].
Для прыкладу падам яшчэ адно падобнае распараджэньне Язэпа Сямашкі (адносьнік Літоўскай консысторыі ад 23 жніўня 1853 г. за № 2762): „На представленіи викарнаго епископа Филарета отъ 17 августа за № 225, съ донесеніемъ, что священники церквей Жижмянской Марьяновичъ, Бѣлицкой Макаревичъ и Лебіодской Плавскій, говорятъ иногда поученія на польскомъ языкѣ, — собственною его высокопреосвященства рукою написано: Православный народъ Лидскаго уѣзда говоритъ мѣстнымъ русскимъ языкомъ, слѣдовательно для спасительнаго его наставления нужно въ поученіяхъ обращаться къ нему или порусски или на мѣстномъ русскомъ нарѣчіи. По сему Консисторія предпишетъ Лидскому благочинному наблюсти, дабы подвѣдомые ему священники къ прихожанамъ своимъ произносили проповѣди на русскомъ языкѣ или на мѣстномъ русскомъ нарѣчіи“...[3].
Па сэнсу гэтых дакумэнтаў відаць, што „мѣстнымъ русскимъ нарѣчіемъ", „простымъ общепонятнымъ языкомъ" „простонароднымъ языкомъ“ называецца мова беларуская. Гэта яшчэ ў 1897 г. падкрэсьліў Кіпрыяновіч, аб гэтым сьведчаць і тагочасныя дакумэнты, якія гавораць: "уніатскіе прихожане, говоря(т) однимъ простымъ бѣлорусскимъ нарѣчіемъ" (дакумэнт 1834 г.)[4]. Сам Сямашка так характарызуе беларусаў і іх мову: "Въ четырехъ посѣщенныхъ мною нынѣ епархіяхъ (Могилевской, Полоцкой, Минской и Литовской) Русскій православный народъ раздѣляется на два племени: къ югу-Малороссовъ, къ сѣверу—Бѣлорусцевъ"[5], пісаў Сямашка ў 1843 г.; населеніе русское бѣлорусскаго или малорусскаго нарѣчія[6], адзначае Сямашка ў 1857 г.; сяляне гавораць русскимъ языкомъ, на бѣлорусскомъ или малорусскомъ нарѣчіи“[7], адзначае Сямашка ў 1861 г.; парафіяне гавораць "русскимъ языкомъ, по бѣлорусскому или малорусскому нарѣчію“, піша Сямашка ў 1864 г.[8].
У афішы ад 9 лютага 1852 г., якой абвяшчалася менскім грамадзянам аб пастаноўцы твора Дуніна-Марцінкевіча "Селянка", бела-
- ↑ Записки Іосифа Митрополита Литовскаго, т. ІІІ. Спб. 1883; стар. 495-496.
- ↑ Кипріановичъ, Г. Я. Жизнь осифа Сѣмашки. Выд. 2. Вильна, 1897; стар. 322.
- ↑ Зап. Іосифа М. Л., т. ІІІ; стар. 1106.
- ↑ Шавельскій, Г. Послѣднее возсоединеніе съ православной церковію уніатовъ Бѣлорусской епархіи. Спб. 1910; стар. 26.
- ↑ Зап. Іосифа М. Л., т. 1, Спб. 1883; стар. 226.
- ↑ Іbіdem, стар. 621.
- ↑ Кипріановичъ. Жизнь І. С.; выд. ІІ; стар. 423.
- ↑ "Вѣстникъ Ю.-3. и 3. Россіи", 1864; т. III, мартъ; аддз. ІV; стар. 344.
