Перайсці да зместу

Старонка:Rodnyje zierniaty (1916).pdf/230

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

rekładaje jon nanowa na biełaruskuju mowu Bibliju i pačynaje drukawać jaje ŭ swajej «ubohaj drukarni». I pierekład i drukawańnie Biblii było, samo saboj, nie pad siłu adnamu čeławieku. I, mabyć, śmierć spyniła jaho bohumiłuju rabotu, bo da nas dajšła tolki častka jaho Biblii.

Da Biblli swajej Ciapinski napisaŭ pradmowu. U pradmowie jon serdečnymi słowami apawiedaje, što jaho prymusiło ŭziacca za pracu i jak treba ratawać, na jaho dumku, miłuju ajčyznu.

Pierš-napierš, kab uniknuć razbićcia narodu biełaruskaho na roznyje nacii, Ciapinski prasiŭ tahočasnych panoŭ «trymacisia jazyka swajho pryrožonaho», dy kab jany wučylisia hramaty biełaruskaj, zakładali škoły biełaruskije dla narodu, — «dziela miłaści da Ajčyzny našaj», dziela taho, što wočy narodu paspalitaho na was zaŭždy zwiernuty», što narod hety «nieumiejetny i utrapleny…» «Kali, — kazaŭ Ciapinski, — u was ješče da narodu hetaho astałosia kolki-niebudź ulitawańnia», — zakładajcie škoły dla jaho, ale nie takije «jako ciapier… na wiečny ŭstyd u čužoj mowie, a ŭ swajej pryrožonaj biełaruskaj mowie, aby ajčyzna waša da kanca nia zhinuła i wy z jeju, bo kali praz waš ratunak budzie wydźwihniena, — i wy z jej razam wydźwihnieny budziecie».

I duchawienstwo maliŭ Ciapinski, kab «dziela wiečnaj zapłaty sabie ad Boha i dziela bojaźni suda sprawiadliwaho Božaho» nawučało narod biełaruski ŭ mowie jaho pryrožonaj.

A što dalej było?

A dalej stałosia toje, što prawidzieŭ Ciapinski: ad razdziełu na wiery panstwo biełaruskaje pierajšło da razdziełu na narodnaści, warahawało miž saboj, a narod astaŭsia ŭ zaniedbanni, «ničyjej ŭłasnaściu», katoruju ŭsiaki može sabie pryswoić…

A što z ajčyznaj?

Ajčyzna biełaruskaja dla mnohich i mnohich synoŭ jaje stałasia čužynaj, bo wočy ich adwiernuty ŭ inšy, čužy bok…

Biełaruś pad Rasiejej.

Biełaruś adychodziła pad Rasieju čatyrma nawarotami: u 1772, u 1793, u 1795 iu 1807 h.h.

Pieršym nawarotam, u 1772 hadu, da Rasiei adyjšli wojewodztwy: Mscisłaŭskaje i Mahiloŭskaje, čaść Połackaho (pa Dźwinu) i čaść Minskaho. Hranica pajšła rekoj Dźwinoj, Drućciu i da Dniepra. Z hetych ziamiel caryca Kaciaryna II utwaryła asobnaje «Biełaruskaje hienerał-hubernatarstwo», a dla kirawańnia duchoŭnymi sprawami — Biełaruskaje katalickaje biskupstwo i Biełaruskaje prawasłaŭnaje biskupstwo u Mahilowi.

Druhim nawarotam, u 1793 hadu, da Rasiei adyjšła rešta Minščyny i uschodniaja čaść Wilenščyny.

U 1795 hadu dabrawolnaj umowaj, spisanaj na sejmie