Старонка:Rodnyje zierniaty (1916).pdf/225

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

k sabie ŭ Łuck haściej z usiej Eŭropy. Zjechalisia: Jahajło, karol polski z dwaranami; Wasil, kniaź maskoŭski; wialiki mahistr kryžacki; pasły ad impieratara hreckaho; pasoł ad Papieža; mitrapalit maskoŭski Fotij; Impieratar Rymski z bahataj świtaj. Pišuć letapiscy, što kožny dzień wychodziło na pačastunki hościam 700 boček wina, miodu, piwa; 700 bykoŭ i karoŭ, 1400 baranoŭ; 100 kabanoŭ; 100 łosiaŭ. Hości bankietawali ŭ Łucku 7 tydnioŭ.

Na karanaciju Witoŭta hłaŭnyje asoby, ad katorych heta zaležało, — Papiež i Rymski impieratar — zhadžalisia, ale praciŭny hetamu byli palaki. Zbigniew Oleśnicki, biskup krakoŭski, ŭsimi siłami staraŭsia hetamu pieraškodzić. Jon pryčyniŭsia da taho, što karanaciju adłažyli na paźniej, i hości razjechalisia, umowiŭšysia zjechacca iznoŭ u 1430 hadu.

Na druhi hod zjezd iznoŭ sabraŭsia ŭ Trokach. Usie hości sabralisia, aprača Impieratara Rymskaho Zyhmunta, katory pasłaŭ karonu Witoŭtu z naročnymi pasłami. Ale Zbigniew Oleśnicki, padpilnawaŭšy pasłoŭ, adabraŭ u ich karonu. Letapiś kaže: I «lachowie, nia žyčyŭšy karuny Litwie, karunu ad ich pasłoŭ tuju adabraŭšy i rassiekšy jaje na poły, pryłožyli ku karunie biskupa krakoŭskaho, katoraja i ciapier pry zamku i kaściele św. Stanisława jość» (u Krakowie).

Witoŭt byŭ chwory. Hetaj nowaj nieŭdačy jon nie pieranios 27 listapada 1430 hodu pamior.

Unija s Polščaj.

S tej pary, jak Witoŭtoŭ brat, Jahajło, staŭsia karalom Polskim, stasunki Litwy s Polščaj stawalisia što-raz ciaśniejšymi. Asabliwa stasunki hetyje uzmacawalisia s tej pary, kali Witoŭt pamier biazdzietnym i Jahajławy patomki bywali i Wialikimi kniaziami Litoŭskimi i karalami Polskimi, nieraz u adnej i tejže samaj asobie. Z hetaj pryčyny što-raz čaściej prychodziło ludziam u dumku, kab hetyje dźwie dzieržawy s trema narodnaściami: Litoŭskaj, Ruskaj i Polskaj — złučyć u adnu wialikuju dzieržawu. Narady u hetaj sprawie byli ješče za časoŭ Jahajły i Witoŭta i što niejki čas iznoŭ adnaŭlalisia. Ràdzilisia ab dzieržaŭnaj unii Litwy s Polščaj u 1401, 1414, 1438, 1451 1499, 1501, 1563, 1564, 1566, 1567 i tolki za adzinadcatym zjezdam, u 1569 hadu, sprawa heta naładziłasia, i była padpisana umowa predstaŭnikami ŭsich troch narodoŭ ab dzieržaŭnaj unii. Pawodle henaj umowy da dzieržaŭnaj jednaści ŭsie try narody prystupajuć na roŭnych prawoch «jak roŭnyje z roŭnymi i jak wolnyje z wolnymi». Ad hetaho času mieŭ być nad abodwymi dzieržawami adzin karol, wybiranyj na supolnym sejmie, ale wojsko, sud, maneta i ziamielnaje upraŭleńnie ŭ kožnaj dzieržawi pawinny astacca i nadalej swaje asobnyje.