Старонка:Rodnyje zierniaty (1916).pdf/221

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

nymi interesami. Biełaruś z najdaŭniejšych časoŭ na žyćcio i śmierć wiadzie baraćbu za swaju niezaležnaść ad Kijeŭska-Ruskich kniazioŭ a Litwa ad Prusii i Palakoŭ. I ot u XI i XII wieku u družynach połackich kniazioŭ my bačym zaŭsiody najomnaje litoŭskaje wojska. Litwiny razam z biełarusami, asabliwa pałačanami, chodziać pad Kijeŭ i Noŭharad.

U XIII wieku, kali na bierahoch Bałtyckaho mora pajawiŭsia Kryžacki zakon i pačaŭ cisnuć Litwu i Pałačan ad mora, supolnyje sprawy chutka zjednali hetyje dwa narody pad supolnaj wialikakniažeckaj linijej. Na pahraničy ziamiel litoŭska-biełaruskich pačynajuć zasnowywacca supolnyje dla dwoch narodoŭ stalicy: Nawahrudak, Troki, Wilnia. Kaliž u 1240 hadu na ŭschodniuju i pałudniowuju Ruś napali tatary i asłabili jaje, to ŭ karotkim časie pad ŭłaściu Hiedymina paŭstaje nowaja wialikaja i silnaja dzieržawa — Litoŭska-Biełaruskaja. Dzieržawa heta abyjmaje ŭsie litoŭskije, ŭsie bielaruskije i čaść ukrainskich ziamiel. Kniažy dwor, dzieržaŭny ład i hramatnaść u hetym kniaźstwie — biełaruskije, nie nakinutyje prymusam, a z dobraj woli pryniatyje litoŭskim narodam.

Wialikije Kniazi hetaj dzieržawy nasili tytuł: «Wialiki Kniaz Litoŭska-Ruski». Bo «Ruśsiu» tady nazywali Ukrainu i Biełaruś, a Maskoŭskaje kniaźstwo tady tak i nazywałosia Maskoŭskim i było jano niewialičkaje. Mnoha sot let paźniej kniaźstwo Maskoŭskaje stało zwacca hasudarstwam Ruskim, a paśla Rasiejskim.

Hetak sama, jak u pahanskije časy supolnaja kryŭskaja wiera złučała ŭ adno Biełaruś z Litwoj, tak u XII stalećci supolnaja dzieržawa złučyła biełarusoŭ z litwinami pad adnym najmieńniem Litwy. Ot čamu samyje dalokije na ŭschodzie i poŭnačy Biełaruskije ziemli dahetul nazywajuć ješče ludzi Litwoj, choć tam nikoli nie žyli litwiny, a z wiakoŭ wiečnych žyli i žywuć Biełarusy.

Pieśnia pra kniazia Iziasława Połackaho.

Iziasłaŭ kniaź, syn Wasilkoŭ,
Daŭnymi časami
Ab litoŭskije šełomy
Pazwaniŭ miečami;
Adniaŭ sławu jon u swoho
Dzieda, Usiesława,
I ulohsia nieruchoma
Na trawie krywawaj
Pad čyrwonymi swaimi
Rodnymi ščytami,
Ŭwieś pasiečeny, pabity
Worahoŭ miečami.
Uchapiŭ jon tuju sławu
I prad śmierciu kaže:
«Skrydły ptach twaju družynu
Pryadzieli, kniaže,
I źwiary kroŭ palizali…»
U baju krywawym
Nie było ni Ŭsiewałoda,
Ani Bratysława[1].

  1. Braty Iziasława.