Старонка:Rodnyje zierniaty (1916).pdf/220

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

zjezdy wybranych i kniazioŭ usich ziamiel u hłaŭn ym miesci, najčaściej wialikakniažeckim.

U miestoch i miastečkach byli wiečawyje miejscy — abšyrnyje placy z wiečawym zwonam abo sa światyniaj pasiaredzinie. Wieče abyčnaje zbirałosia čatyry razy ŭ hod: na Kalady, na Radaŭnicu, na Siomuchu i na Spasa. Wieče hwałtoŭnaje zbirałosia ŭ kožnaj pare, kali zwanili ŭ wiečawy zwon. Hwałtoŭnyje wiečy zbiralisia u hwałtoŭnych i wažnych sprawach, jak raptoŭny napad worahoŭ, pažar, raptoŭnaja pawodka, lichadziejstwo i inš. Na hwałtoŭnaje wieče pawinien byŭ iści kožny ŭzrosły mužčyna, katory začuŭ zwon. Pastanowa hwałtoŭnaho wieča wypaŭniałasia toj čas. Wieče sudziło i razbirało roznyje sudowyje wažnyje narodnyje sprawy, a ŭ asabliwych zdareńniach sudziło i kniazia.

Na wiečy zasiedali wybranyje ad miesta i wałaściej starcy. Kožnuju sprawu spierša abhawarywali pamiž saboj starcy, a abhawaryŭšy wynasili na sud narodny. Wystupali ŭ kožnaj sprawie pramoŭcy, katoryje pramaŭlali za abo proci danaj sprawy. Hałasawali pierachodziačy na prawuju i lewuju staranu.

Wiečawy paradak u daŭnyje časy byŭ wa ŭsiej uschodniaj sławianščynie, ale nidzie jon nia byŭ taki mocny, jak u Połackich biełarusoŭ. Usiudy kniazieŭskaja ŭłaść była silniejšaja za wieče, tolki adny wolelubiwyje pałačanie nie paddalisia kniaziom i sami kirawali praz wieče swaimi kniaziami.

Połackaje wieče było skasawano tolki ŭ 1498 hadu Wialikim Kniaziem Litoŭskim i Biełaruskim Kazimiram.

Biełaruś i Litwa.

Stasunki Biełarusi z Litwoj siahajuć wielmi daŭnych časoŭ. Adzin piśmiennik XI wieka, kanonik Adam Bremenski, u swajej kronicy kaže, što ŭ pahanskije ješče časy biełarusy družna žyli z litwinami: mieli supolnych bahoŭ i jeździli adny da adnych na pakłanieńnia swaim światyniam. I nie dziŭno, bo i Litwiny i Biełarusy wyznawali adnu supolnuju pahanskuju, kryŭskuju wieru, mieli supolnaho staršaho nad usimi swaimi duchoŭnikami — Krywe-Krywejtu. Mieli supolnych bahoŭ: Piaruna, Kaladu i inš.

Dobryje stasunki miž biełarusami i litwinami nie papsawalisia i ŭ tyje časy, kali biełarusy pryniali chryścijanstwo. Tym bolej, što chryścijanstwo na Biełarusi nie adrazu ŭmacawałosia, a doŭhi čas našy pradziedy malilisia ješče i chryścijanskamu Bohu i bahom pahanskim. Nawat imiony dzieciam dawali dwa: adno — pahanskaje, druhoje — chryścijanskaje. Hetak my bačym, što kniazi Połackije majuć pa dwa imiony, a paźniej i kniazi litoŭskije.

Dobryje stasunki padtrymliwalisia ješče i supolnymi palityč-