Старонка:Rodnyje zierniaty (1916).pdf/219

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

I, jak traplajecca, być može ŭ jej znajduć
Lista. Pa zwyčaju marskomu hetak wieści
Nam, utapajučy, šluć ludzi. Ŭ mory hdzieści
Zahinuli jany, i, može, sotni hod
S tych časoŭ praciakli, i zhinuŭ ich narod,
ŭsio zmianiłosia i ŭžo pra ich zabyli.
Wy, litery, ciapier nanowa usio zbudzili!
ludzi źwiedajuć ab pradziedach swaich
Ab hory, radaściach i ab pryhodach ich,
Čamu malilisia, čaho jany šukali,
Dzie na hłybokim dnie ich kryjuć mora chwali».

|}

Biełaruskaje wieče.

Z najdaŭniejšych časoŭ u Biełarusi byli swaje kniazi, a poboč s kniazieŭskaj ŭłaściu było wieče.

Wiečam nazywali ahulny schod usich uzrosłych mužčyn, ci, jak tady kazali, «mužoŭ». Wieče — heto rada ŭsich abywateloŭ ziamli, tak skazać, hramadzki ŭrad dzieržawy.

Kniazioŭ wybirało wieče. Kniaź moh być zamienien inšym kniaziem, moh być wykinut woraham, moh worah zasieści na kniaźstwie, a narod astawaŭsia zaŭsiody toj samy. I hety narod dumaŭ i radziŭ ab sprawach ziamli swajej.

Kniaź kirawaŭ družynaj i ziemskim wojskam u časie wajny kniaź byŭ predstaŭnikam kniaźstwa ŭ časie pierehaworoŭ s susiednimi dzieržawami. Ale za kniaziem było wieče, hołas narodu. Pakul wieče čaho nie pastanawiło, taho nia moh rabić kniaź, a kali wieče pastanawiło što, to kniaź toje pawinien byŭ prawiaści ŭ žyċcio. I kniaź, i kniažaja družyna — wojsko, karmilisia s pracy narodu. Narod pastanaŭlaŭ i płatu kniaziu i jaho družynie, raskładaŭ pamiž saboj padatki, a kniaź wybiraŭ padatki wioŭ raspłatu.

U Połacku wieče zbirałosia ŭ samym mieści — na zamkowaj hare, kala katedry św. Sofii, a kniaź žyŭ za try wiarsty za miestam — u słabadzie Bielčycach. Heto było ustanoŭleno zatym, kab kniaź nia moh rabić nacisku na wieče, kab wieče wolna mahło hawaryć ab usiakich sprawach swaich i ab kniaziu. Kali wieče wynasiło jakuju pastanowu, tady pasyłali pa kniazia i apawieščali jamu wolu narodu, a kniaža pawinnaść była narodnuju pastanowu prawiaści ŭ žyćcio.

Wieče zbirałosia ŭ miestoch i miastečkach. U wialikich miestoch wieče radziło ab sprawach, datykajučych usiej ziamli, a ŭ mienšych miestoch — ab sprawach wałaściej i wakolic. Hetak Połackaja ziemla mieła swajo wieče u Połacku, Minskaje — u Minsku, Witebskaje — ŭ Witebsku, Smalenskaje — ŭ Smalensku, Hrodzienskaje — ŭ Hrodni. U sprawach wielmi wažnych adbywalisia