Старонка:Rodnyje zierniaty (1916).pdf/190

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Dniaprom, Dźwinoj i Prypiaćciu, — Krywičy, ŭziało swoj pačatak ad wyznawanaj imi Kryŭskaj wiery, s Krywe-Krywejtam u wiarchu.

U XIII stalećci Wilnia była centram relihijnaho kryŭskaho žyćcia. Tut, na dalinie, dzie ciapier staić katedralny kaścioł, była pabudawana pahanskaja bažnica i paliŭsia nieuhasny światy ahoń. Wielmi być može, što utworenyj tut relihijny centr prymusiŭ i hasudarstwienuju ŭłaść piereniaści siudy stalicu. Pry Hiedyminie miesto było razdzieleno pa wiery žycharoŭ na try čaści, zwanyje «paławicy»; kala zamku i bažnicy Piaruna byŭ Krywy horad, dzie žyli «Kryŭcy» s Krywe-Krywejtam. Na Zareččy žyli chryścijanie „papoŭcy“ i ŭžo ŭ časy Hiedymina mieli tut swaje światyni. Dzie ciapier Niamieckaja i Žydoŭskaja wulicy była trećcia paławica; žyli tam čužaziemcy, bolš za ŭsio niemcy i žydy.

Pry Olhierdzie (1342—1376) Wilnia była ŭžo nia tolki ludnym miestam, ale i husta zasielenym i ciesna zabudawanym.

Chryścijantwo prychodzilo ŭ Wilniu z dawion-daŭna z Uschodu i z Zachadu: ad hrekoŭ i niemcoŭ. Ale i chryścijanie i pahanie-kryŭcy žyli pamiž saboj u zhodzie.

Praŭda, bywało i toje, što narod aburywaŭsia na nowawieroŭ, buntawaŏsia i pabiwaŭ prapawiednikoŭ chryścijanstwa. Hetkije zdareńnia bywali. Raz zamučyli kryŭcy franciškanoŭ, što ŭ niamieckaj słabadzie-paławicy mieli swaju bažnicu, a druhi raz zamučyli troch chryścijan uschodniaho abradu: Kukleja, Mikleja i Niažyłu.

U 1386 hadu u Wilni adbyłosia chryščeńnie Litwy ŭ nowuju wieru. Stałosia heta takim paradkam: witebski kniaź, a paźniej i wialiki kniaź Litoŭski, Jahajło, ažaniŭsia s polskaj karaleŭnaj Jadwihaj, pryniaŭ katalictwa i abiecaŭsia «pryzwać, uhawaryć, a nawat prymusić» chryścicca ŭ «nowuju wieru» ŭwieś narod Wialikaho Kniaźstwa Litoŭskaho. S Krakowa pryjechało łacinskaje duchawienstwa, i ŭ naznačeny dzień adbyłosia uračystaje chryščeńnie «pahan». Ad hetaho času wiera zachodniaho abradu mieła stacca hasudarstwienaj wieraj u Litwie. I tak było pastanoŭlena, ale faktyčna tak stacca nie mahło, bo kniazi litoŭskije, bajary i čaść narodu zdaŭna ŭžo byli chryścijanami uschodnia-hreckaho abradu. I choć knjazieŭski dwor, bajarstwo litoŭskaje i žamojdzkaje wiery, kryŭska-pahanskaj i wiery «ŭschodniaho zwyčaju», pryniali nowuju wieru, ale ŭsio-ž taki bolšaja čaść bajar i narodu