Старонка:Rodnyje zierniaty (1916).pdf/189

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

świata doma i dziela fanaberyi u ludziach haworać pa rasiejsku i prydajuć Hrodni rasiejski poler. Sam že fundament Hrodni i wakolicy zasieleny biełarusami, jak i tysiača hadoŭ tamu nazad.

Wilnia.

Ab zasnawańni miesta Wilni apawiedajuć tak: raz kniaź Hiedymin, byŭšy na palewańni, zabłudziŭsia i zanačawaŭ u lesi, na Turawaj hare, kala reki Wilji. Nočču pryśniŭsia jamu zialezny woŭk, katory wyŭ duža hołasna. Kali kniaź ustaŭ i raskazaŭ swoj son, to kniazieŭski waražbit rastłumačуŭ son tak: na hetaj hare stanie kaliś horad, i sława jaho budzie hołasna. Hiedymin zasnawaŭ na tej hare abaronny zamak, katory s časam pieretwaryŭsia u staličnaje miesto.

Wielmi može być, što abaronny zamak na Zamkowaj hare adbudawaŭ, ci ŭmacawaŭ kniaź Hiedymin, ale što datyče samoj sialiby, to jana zadoŭha da kniazia Hiedymina, a mabyć zadoŭha i da naradžeńnia Chrysta, była na hetym miejscy. Ustanoŭlena, što u bronzawy i nawat kamienny wiek tut žyli ludzi. A ŭ časy Hiedymina znachodziłosia tut užo niemałoje miesto, byli kupieckije, haścinnyje toržyščy, a samo miesto było centram kupieckaho žyćcia.

Žyli ludzi… Chto-ž jany byli? Jakoha rodu-plemi? Na heto pakul-što historyja nam nie daje jasnaho adkazu. Dumajuć, što heto byŭ narod sławianskaho plemi, tej samaj sławianskaj hruppy, s katoraj paŭstaŭ ciapierašni biełaruski narod. Najmieńnie ichniaje ŭ roznyje časy roznyje ludzi rozna pisali. Adny zwali ich Wołatami, Wieletami, Woŭkami, — druhije da hetaho najmieńnia dadawali proźwišče-epitet Lutyje u chwalebnym značeńni hetaho słowa. Znače: charobryje, spraŭnyje, adwažnyje. Plemia Wołataŭ ci Wieletaŭ žylo pamiž Dniepram, Biarezynaj i Zachodniaj Dźwinoj. Epitet ichniaho najmieńnia: Luty, dumajuć, daŭ pačatak dzieržaŭnamu najmieńniu Litwa.

Plemia hetaje wyznawało pahanskuju wieru: maliłosia Piarunu, Kaladzie-Hramawicy, Jaryle i budawało swaim bahom bažnicy, ŭ katorych pakładali achwiary asobnyje duchoŭniki. Nad usimi duchoŭnikami byŭ starejšy duchoŭnik, jakoha zwali Krywe-Krywejte. Dumajuć, što najmieńnie sławian, katoryje žyli miž