Jak-že wytwarylisia wulkany?
Hłyboka pad ziamloj skalistaja kará ziamli wielmi haračaja; u inšych miejscoch jana hetkaja haračaja, što jana topicca, jak cyna. Kali pobač z haračymi skałami zdarycca wadà, to jana ad haračyni pieretwarajecca u pàru, Pàry treba šmat bolej miejsca, čym wadzie, i pára kirujecca wyrwacca, saŭsim tak, jak pára s katła ŭ mašynie. Dzie ŭ ziamnoj kare pàra znojdzie miejsce słabiejšaje, tam jana prabiwaje dziru i wyrywajecca ŭ wierch. Pára lacić u wierch i wykidaje razam s saboj s siaredziny ziamli raspalenyje kamieni, popieł i rastoplenyje kamieni — lawu. Usio, heto staŭbom padnimajecca nad prabitaj dziroj. Caść henaho staŭba raznosicca wietram, a bolšaja čaść, i samaja ciažkaja, pàdaje a kala dziry i wytwaraje haru. Končycca wybuchańnie, a hara astajeca. Jana astyhnie, zaćwiardzieje. Pasiarod hary astaniecca jak bytcym lejka, s katoraj raniej wyletali kamieni i popieł. Hetkaja lejka nazywajecca krateram, abo horłam wulkanu.
Kali ŭ nizie, pad ziamloj, iznoŭ naźbirajecca mnoha páry, pàra iznoŭ može prarwać sabie dzirku u wulkanie, i iznoŭ pačniecca wybuchańnie. Bywajuć zdareńnia, što pry wybuchu ŭzarwie i padkinie na pawietre čaść hary, ci wytwarajecca krater niejdzie z boku hary, a nie tam, dzie jon byŭ spierša.
My raniej dawiedalisia, jak pracuje reka, wytwarajučy dalinu, praz katoruju jana ciače. My wiedajem, što hory pakryty rasčelinami i ščełkami, katoryje wytwarajucca ad pracy wady. Sparkije strumki znosiać ziamlu sa skłonoŭ hor u daliny.
Ci nia dumajecie wy, što praz wielmi doŭhi čas wielmi mnoha wadzianych strumkoŭ mohuć saŭsim zmyć haru?
Kali wy budziecie wielmi doŭha wyciahiwać usio pa adnym kaliŭcu sa stohu siena, to ŭ kancy kancoŭ rasciahajecie ŭwieś stoh.
Hetak sama śniehawierchaja hara nia budzie
