a, jak zaŭsiody bywaje ŭ takich prypadkach, ni ŭ čym niepawinnamu „prostamu“ narodu najbolš dastajecca.
Ŭstupajučy na Pasad Car Mikałaj I mieŭ užo hatowy plan ab Unii. Polskaje paŭstańnie 1831 hodu ješče bolš uzmoćniło jaho dumki, bo unijaty padtrymliwali paŭstańnie.
U časie paŭstańnia 1831 hodu rasiejskije čynoŭniki ŭciamili, što biełarusy mohuć być dobraj aporaj dla prawicielstwienaj palityki ŭ Biełarusi u sprawie zmahańnia s palakami, dyk u samy haračy čas paŭstańnia rasiejski hłaŭnokamandujučy Osten-Sakien šyryŭ pamiž sielan adozwy, ŭ katorych klikaŭ ich na pomač sabie i abiecaŭ, što jany ŭžo nikoli nia buduć naležać da panoŭ. Adnak, jak tolki prajšła bura, zabylisia ab hetym, i sielanie iznoŭ astalisia ŭ daŭnaj zaležnaści ad panoŭ. Zhłumiŭšy paŭstańnie, prawicielstwo pačało dumać iznoŭ nad sposabami abrusieńnia Biełarusi. Pačałosia ad zakryćcia polskich škoł, katorych u tyje časy było šmat u kraju, ale zamiesta ich nowych nijakich nie atkrywali, a ŭ 1834 hadu lik kazionnych škoł źmienšyli na paławinu; nakaniec druhi i apošni užo raz byŭ skasawany Litoŭski Statut. Adnoŭleny byli miśsii i iznoŭ pačałosia pierewaračywańnie unijatoŭ na prawasłaŭje. Tolki ciapier užo sprawa wiełasia inačej: pastanawili zusim skasawać Uniju. U tym časie pad kirunkam unijackaho jepiskopa Iosifa Siemaški byŭ zawiedzien tajny kamitet, katory pawinien byŭ zbližać pamału unijactwo z prawasłaŭjem, kab paźniej zusim złučyć ich u adno. Pačali piererablać wyhlad unijackich cerkwiej na maskoŭskuju spadobu, zawadzić ikonostasy, a hłaŭnaje zamianili daŭniejšyje biełaruskije „słužebniki“ u cerkwach maskoŭskimi słužebnikami. Apornym panom adbirali parafii, a inšych nawat wywozili u hłyb Rasiei. Byŭ adzin moment, kali zdawałosia, bytcam urad choče iznoŭ padtrymać Uniju, bo pazwoliŭ wyświacić adrazu kolki unijackich jepiskopoŭ. Ale ŭsia heta sprawa była raniej dobra abdumana na toje, kab lahčej prawiaści złučeńnie unijatoŭ. U jepiskopy wybrany byli takije ludzi, katoryje pracawali razam z uradam (prawicielstwam) na karyść prawasłaŭja, i takim paradkam prawicielstwo mieło na swajej staranie wyšejšaje unijackaje duchawienstwo. Ciapier užo možna było prystupić da złučeńnia cerkwiej, ale praciwiŭsia hetamu stary unijacki mitropolit Jazep Bułhak i Iozafat Žarski; tolki abodwy jany chutka pamierli. Z ich śmierciu ŭsie praškody zhinuli. Tady try unijackije jepiskopy—starońniki prawasłaŭja
