cie jon moh dawać prywilei, ale kali pamykaŭsia zrabić choć najmienšaje palahčeńnie ŭ doli samoha narodu, to hetaho nie pazwalała šlachta, bo kožnaje takoje palahčeńnie abmiežywało prawy, albo lepiej samawolu šlachty.
Władysłaŭ spahadaŭ kazakam i ŭsiamu Ruskamu narodu, ale nia moh jamu ni ŭ čym pamahčy; woś, kali adnaho razu kazaki žalilisia jamu na ŭcisk, jon skazaŭ im: „majecie šabli, dachodźcie sami prawoŭ swaich“ — i hetym daŭ znać kazakam, što jedzinaja daroha da swabody — heta paŭstańnie. Kazaki wieryli karalu Władysławu i lubili jaho, dyk što raz hałaśniej pačali kazać, što jany chočuć ratawać siabie i karala z „Lašskaj niawoli“.
Za hod piered śmierćciu Władysława zdaryłosia na Ukrajnie samo pa sabo małoje zdareńnie, ale jano było toj iskraj, s katoraj paśla zaniaŭsia wialiki pažar. Adzin šlachcic, Čaplinski, słuha wialikich panoŭ Koniecpolskich, adabraŭ siłaj u rejestrowaho kazaka i šlachcica herboŭnaho Bohdana Chmielnickaho zaścienak (jaho baćkoŭščynu) i padmanuŭšy wywiez jaho žonku k sabie, a syna Chmielnickaho wybiŭ publična na rynku. Chacia ŭ Polščy ŭsia šlachta — biednyje ci bahatyje — ličyłasia raŭnioj, ale napraŭdzi silniejšyje pany časta kryŭdzili swaich słabiejšych bratoŭ, i tyje nihdzie nie mahli znajści na ich suda. Tak było i ciapier. Chmielnicki nihdzie nia moh znajści sprawiedliwaho suda na Pana Čaplinskaho. Tady, bačučy ŭžo zdaŭna tolki kryŭdy dy niepraŭdy, jakije polskije pany čynili ŭsim słabiejšym, pastanawiŭ adamścić hetym panom za siabie i za swoj narod. Z hetaj dumkaj jon pajechaŭ u kazackuju Sič i, padbuntawaŭšy kazakoŭ, pasłaŭ hancoŭ na ŭsie starony, kab klikali narod da wialikaho paŭstańnia proci panoŭ. Narod usiudy z radaściu pryjmaŭ hancoŭ Chmielnickaho, i ludzi, hodnyje da aružža, wyprahali z soch swaich kanioŭ dy paśpiešali ŭ Sič. Sabraŭšy šmat sił, Chmielnicki kinuŭsia na krepaść Kudak i dabyŭ jaje. S Kudaku Chmielnicki pisaŭ da karala Władysława piśmy, dachodziačy piered im kazackich kryŭd, ale Władysłaŭ jak-raz u tym časi pamior (u 1648 hadu), unosiačy s saboj apošni źwiazak kazakoŭ s Polščaj.
Na miesta Władysława palaki wybrali na karala Jana Kazimira. Tymčasam Chmielnicki, zazwaŭšy na pomač sabie Tataroŭ, mieŭ užo blizka poŭmiljona wojska, katoraje pryznawało jaho swaim hetmanam; z hetkim ahramadnym wojskam išoŭ jon u Polšču mścić za
