Старонка:Karotkaja historyja Biełarusi (1910).pdf/10

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка не была вычытаная

Zmahańnie s Kijewam i doŭhije wojny ciahnulisia i pry naślednikach Ŭsiesławowych — Rohwołodzie i Barysie.

Dobrych kamandzieroŭ wojskam i kniazioŭ chwatało, ale nie było ŭžo taho hramadzkaho i wajennaho ducha, jakim sławilisia časy Ŭsiesławowy. Napasć była krepkaja i upornaja, a ŭ Biełarusoŭ siły raskidywalisia, pačynalisia swarki, nie było nijakaho posłuchu. Naśledki hetaho byli strašnyje. Uwieś kraj dajšoŭ da poŭnaj ruiny. Ziemli, prylehajučyje da Dniepra, Prypieci, Dźwiny, Biereziny — dymilisia pažarami; hareli i puścieli harady i sioły; žycieloŭ, ahrablenych i zranienych — cełymi tysiačami hnali ŭ niawolu i paśla pradawali ŭ dalokuju Aziju. Zawioŭsia abšyrny handel niawolnikami, katory padabaŭsia nia tolki kniaziom, ale i bajaram, zrabiŭšym z hetaho dachodny promysieł. Kijeŭski kniaź Wołodzimir Monomach Oršu, Kopyś, Minsk i Druck zrujnawaŭ da zwańnia. Ŭ kancy smutny hety abraz zakončyŭsia chaŭrusnym pachodam usich kijeŭskich kniazioŭ na Biełaruskije ziemli. U 1127 hadu, napaŭšy na Biełaruś, zništožyli ahniom i miečom Łohojsk, Iziasłaŭ (abo Zasłaŭ) i Połack. U 1129 hadu wialiki kijeŭski kniaź Mścisłaŭ zabraŭ Połackaje i Minskaje kniažstwy i syna snajho Światopołka pasadziŭ na połackim pasadzie.

Pasadziŭšy syna swajho ŭ Połacku, Kijeŭski kniaź idzie na Litwu. Čym była Litwa ŭ tyje časy, historyja nia wiedaje, dyj pryčyny samaj wajny niewiadomyje. Ale heta anošniaje budzie nam jasna s taho, što Połackije kniazi z dawion-daŭna mieli roznyje supolnyje sprawy z Litwoj, što inšyje bližejšyje litoŭskije plemiony zaležali ad Połackich kniazioŭ i što ŭ Litoŭskich ziemlach žyli i Biełarusy ŭ pieramiešku z litwinami. Heta miešanaje biełarusko-litoŭskoje nasieleńnie, widać, nie chacieło zaležać ad Kijewa, ale žedało addzialicca. Siudy, zdajecca, ŭciekła takže i časć połočan, niezdawolenych nowymi paradkami — časć ludziej, addanych rodu swaich kniazioŭ, i ludziej prywiazanych da swabody, a može nawat cełyje družyny s swaimi kniaziami. Tak ci inačej, ŭ tak zwanaj wyšniaj Litwie (ciapierešniaja Wilenskaja hubernia) ŭ tyje časy žyło nie adno Litoŭskaje plemia, ale ŭ pieramiešku z biełarusami.

Straciŭšy swaju dziedzinu, Połackije kniazi šukali prytułku ŭ Litwie i Liwonii. Tam, sabraŭšy družyny, prynialisia jany orhanizawać u kniažstwy tamtejšyje narody i, kab lahčej išła rabota, pakazywali siabie za adnowiercoŭ s tamtejšymi žycielami, a kali