šych pryčyn. Rozum ludzki nie zaspakojwacca aby čym.
4) Wiera. Praz wieru tut razumiejem nia wieru relihijnuju (z rozumu, woli i łaski), ale zwyčajnuju zdolnaść čaławiečaha rozumu da pryznawańnia za praŭdu taho, što chto inšy hawora. Wiera takaja zajmaje dziewiaćdziesiat sotych u našym žyćci. Sami, biespasiaredna my mała što wiedajem, bo ci mnohija-ž z nas byli ŭ Amerycy, hawaryli z Napoleonam i bačyli Londyn — adnakža nia skažam, što hetaha niama. Wiedajem ab hetym dziela taho, bo wierym inšym ludziam, što jany nas nie ašukwajuć. Wiera takaja pašyraje naš rozum i daje jamu krylla, ale sama z rozumu wychodzie i na rozumie apirajecca. Praciaham dalejšym hetaj wiery jość wiera relihijnaja. Zaŭwažma tut mimachodam, jak nierazumna sudziać tyja, katoryja ćwierdziać, što wiera jość rečaj nierazumnaj. Dzie niama rozumu — nia moža być wiery! Jašče nichto nia bačyŭ, kab cialata, sabaki, parasiata, katy wieryli.
Pa hetych wyjaśnieńniach, zdajecca niališnich, pytajma-ž, što nawuka, hetaja krasa čaławiečaha rozumu, kaža ab tym, ci Boh jość, ci niama.
Kaža jana ŭśled za prostym zdarowym rozumam, što biaz Boha ni da paroha. — Heta znača, što biaz Boha niwodnaj zahadki nie razwiazać. Kali pryznać, što specyjalnaj prymietaj ludzkoj jość rozum, a rozumu, kab bačyć sens i racyju ŭ rečach (raz—umieć), tož biez pryznańnia Boha treba hetaha wyračysia. Nawuka jak-kolečy šmat zrabiła, mnoha wyjaśniła, ale staić
