i my z imi majuć jaki sens, pryčynu, racyju — ci nie, abo inakš, — ci my dumajem, razumiejem što, ci nie, abo jašče dalej — ci my ludzi, ci nie. Bo dumać, razumieć — heta znača nia što inšaje, jak bačyć sens čahoś, jaho wonkawaju pryčynu, abo nutranuju racyju: np: čamu kalaso skrypić? — Bo niamazana. A čamu niamazana? — Bo haspadar niadbały i h. d. — usiudy i ŭ wa ŭsim — A wiedajem ŭznoŭ, što dumka, rozum, chacia tut na ziamli, jość wyklučnaj prymietaj adnaho tolki čaławieka. Skazać tady, što Boh jość znača nadać usiamu sens, pryčynu, a nie pryznać Boha, znača ŭsio abiassensić i, što za tym idzie, siabie abiezrazumić abiesčaławiečyć. Na ščaście naša pryroda čaławiečaja macniejšaja ad našych chwarob, kali heta rozum za rozum zachodzić i sam siabie skasawać choča, ale nia moža, bo nia sam siebie na świet puściŭ i ŭžo hetym samym dakazwaje istnawańnia Boha.
U paznawanni našym jość bolš-mienš čatyry stupieni:
1) Zwyčajny zdarowy rozum, katory bača, śćwiardžaje, što rečy jość i jak jany jość, nie zachodziačy wielmi daloka ŭ šukańni pryčyn. Heta — pryrodnaja krynica i pačatak usialakaha inšaha paznańnia.
2) Nawukowaje paznańnie racyi — rožnicca ad zwyčajnaha tym, što jość ahulnaj, systematyčnaj, peŭnaj, (ćwiordaj) wiedaj usiaho praz bližejšyja i dalejšyja pryčyny.
3) filozofičnaje paznawańnie pastupaje dalej ad nawukowaha: šukaje najdalej-
