stva pa hetych ziemlach pačało tužyć i pačało staracca viarnuć ich nazad da "macierzy". Dziela hetaha treba było natužyć usie duchovyja i ekanamičnyja siły, kab kraju našamu nadać sapraŭdy vyhlad polski. Zrabić heta było lohka, bo jak cieła Biełarusa, tak i duša jahonaja byli ŭ pounaj zaležnaści ad polskaści. Panavała tady panščyna i polski pan u nas byŭ sapraŭdy poŭnym panam ekanamičnaha i hramadzkaha žyćcia Biełarusa. Panavała tady ŭ nas tak-ža niepadzielna i polska-šlachockaja kultura, zacisnuŭšy viakami, amal nie na śmierć, kulturu biełaruskaha i litoŭskaha narodaŭ.
Novyja-ž palityčnyja abstaviny hetamu polskamu ŭ nas usieŭładnamu i paŭsiudnamu panavanniu nie pieraškadžali, a navat naprociŭ - pamahali, jak ab hetym uvidzim nižej.
Voś-ža siarod hetaha ahulnaha ŭ našym krai polskaha nastroju ŭ kirunku zatrymańnia pry Polščy Biełarusaŭ, spatykajem tak-ža i Kaścioł Katalicki, duchavienstva jakoha było ŭžo całkom spolščana i vierna słužyła polskamu nacyjanalizmu, polskamu ŭ nas panavańniu. Spryjała-ž hetamu prosta dziuna niaŭdałaja, hrubaja i mała praniklivaja rasiejskaja palityka.
Adznakaj narodnaj prynaležnaści ŭ Biełaruskim krai, zabranym ad Polščy i dałučanym da Rasiei, u pieršaj palavinie XIX st. dla rasiejskaha ŭradu była relihija. Pravasłaŭnyja heta biazspornyja Rasiejcy, a kataliki łacińniki - biazspornyja Palaki. Ale-ž bolšaść Biełarusaŭ heta byli ŭnijaty i carski ŭrad dziela ich hrecka-stavianskaha abradu, padobnaha ŭ sutnaści da pravasłaŭnaha hrecka-maskoŭskaha, rašyŭ ličyć ich tak-ža Rasiejcami i dziela hetaha pastanaviŭ pieravieści ich u Pravasłaŭje. Pieravodžańnie heta, asabliva za Kaciaryny II i Mikałaja I, adbyvałasia pieravažna hruboj siłaj. U vyniku
