Pasla vajny ks. Fr. Hr., astajučysia dalej u Horadni, pracy biełaruskaj bolš nie pravodziŭ. Revalucyja i vajna, a ŭ ich vyniku ŭvaskrosšaja Polšč, stvaryli całkom novyja varunki i novyja zadańni biełaruskaj spravie, da jakich datasavacca i siarod jakich aktyŭna pracavać, jon užo nie patrapiŭ, bo źjaviŭsia fakt zmahańnia z Palakami, a jany-ž jašče ŭčarajšyja jaho sajuźniki. Pry tym treba śćvierdzić, što jon nie całkom jašče ŭ svajej nacyjanalnaj śviedamaści byŭ vyzvaliŭšysia z polskaj stychii. Jašče niejkija duchovyja nici łučyli jaho biełaruskaje serca z polščynaj i baleła jamu, kali henyja nici pačali rvać Palaki, baleła, kali ich rvali Biełarusy. I jon svaju pracu spyniŭ. Da taho-ž nia spryjała jamu i jaho słabaje zdaroŭje, na jakoje ŭściaž narakaŭ. Ale choć ks. Fr. Hr. vajnoj i pa vajnie i nie pracavaŭ na biełaruskaj nivie, to ŭsio-ž biełaruskaj spravaj zaŭsiody cikaviŭsia, čytaŭ biełaruskuju litaraturu i padtrymlivaŭ znosiny z niekatorymi biełaruskimi dziejačami. Pradvajennaja-ž jaho biełaruskaja praca, — heta pryhožaja bačyna ŭ historyi biełaruskaha kulturnaha adradžeńnia. Bačyna heta zapisana biełaruskim katalickim ksiandzom, a źmiest jaje chryścijanski i biełaruski narodny.
§ 2. — Biełaruski Hurtok u Vilenskaj Duchoŭnaj Katalickaj Seminaryi.
Sami histaryčnyja padziei našaha kraju vydatna spryjali tamu, kab Duchoŭnaja Katalickaja Seminaryja ŭ Vilni stałasia krepaściaj, ćviardyniaj nia tolki katalictva, ale i polskaści.
Kali nastupiŭ padzieł Polščy ŭ kancy XVIII st. i kali ŭsia Biełaruś i Litva adyjšli da Rasiei, — całkom naturalna i zrazumieła, — polskaje hramadzian-
