5. Vincuk Dunin-Marcinkievič (1807-1884). Jość heta adzin z najvydatniejšych biełaruskich viaśnianych katalikoŭ piśmiennikaŭ. Źviazany jon badaj arhanična z katalickaj kulturaj. Rodam z katalickaj siamji z Babrujščyny, drobny arandatar, svajak katalickaha mitrapalita S. Bohuš-Siestranceviča, vučycca jakiś čas u ajcoŭ bazyljanaŭ u Vilni i pracuje ŭ Katalickaj Kansystoryi ŭ Miensku. Jon užo piša šmat - badaj bolš pabiełarusku, jak papolsku. Napisaŭ jon pabiełarusku bolš za ŭsich našych piśmiennikaŭ XIX st.
Usie inšyja biełaruskija piśmienniki hetaj pary, ab jakich tut nie ŭspaminajem, heta ŭsio takža pieravažna biełarusy kataliki łacinniki, abo prynamsi byŭšyja unijaty.
6. Tymčasam u 60 hadoch z adnaho boku daśpiavaje polskaja palityčnaja dumka ab pavarocie da Polščy našaha kraju, a ŭznoŭ z druhoha boku rasiejskaje ŭ nas panavannie ŭściaž macujecca i ŭžo čujecca, jak u chacie. Kanflikt daśpiavaje. Urešcie u 1863 h. jon vybuchaje ŭ formie polskaha, užo druhoha, paŭstannia.
Na čale hetaha paŭstańnia stanovicca tak-ža biełarus katalik, viedamy Kastuś Kalinoŭski (1838-1864).
Uspaminajem tut ab Kalinoŭskim, kab prypomnić, što nia tolki biełarusy vučonyja, piśmieńniki i paety vychodzili z biełarusaŭ katalikoŭ (unijataŭ i łacinnikaŭ), ale, što z ich tak-ža pachodzili i hramadzka-palityčnyja, revalucyjnyja dziejačy, jak Kalinoŭski, jaki miž inšym zaklikaŭ biełaruski narod da "svajej unijackaj viery". Treba tak-ža adciemić, što ŭsia jaho revalucyjnaść aviejena relihijnym pačućciom, relihijnym prakanańniem, što paŭstannie — heta spraviadlivaja i Božaja sprava.
I tak paśla zaniapadu našaha pryjšło adra
