kataliki śvietu pryniali tezu, što nia moža być palityčnaj katalickaj partyi i što katalicyzm i palityka — heta dva słovy, jakija, razam złučanyja, mieściać u sabie "contradictionem in terminis" — supiarečnaść samuju ŭ sabie.
Niamieckaje "Centrum", abo italjanskuju „Partito popolare"[1] uvažajuć palityčnaj katalickaj partyjaj tolki tyja ludzi, jakija aceńvajuć ich nadta paviarchoŭna, hladziać na ich nadta zdaloku.
Niamieckaje "Centrum" — heta palityčnaja partyja z točna aznačanaj palityčnaj prahramaj. Praŭda, jana pieravažna składajecca z katalikoŭ, ale jość tam tak-ža i pratestanty, a navat i žydy. Z druhoha-ž uznoŭ boku jość Niemcy kataliki, jakija nie zhadžajucca z prahramaj "Centru" i naležać da inšych parlamantarnych hrupaŭ. Niamieckaje "Centrum" zaścierahajecca navat prociŭ nazovy katalickaj partyi, uvažajučy siabie partyjaj naskroz palityčnaj. A toje, što ŭ hetaj partyi sabrałasia bolšaja kolkaść katalikoŭ, zrabiŭ prypadak: — baraćba Bismarka z Katalickim Kaściołam. U vyniku hetaj baraćby mnoha katalikoŭ zhurtavałasia ŭ hetaj partyi, jakaja, pobač čysta palityčnaj prahramy, pryniała jašče prahramu abarony viery i Katalickaha Kaścioła prociŭ praśledavańnia jaho Bismarkam.
Padobnaja-ž sytuacyja paŭtaryłasia tak-ža i ŭ Italii. Pierad zaniaćciem Rymu fašystami, narodnaja partyja, abo tak zvanaja "Partito popolare" mieła svaju ŭłasnuju sacyjalnuju i palityčnuju prahramu. Poruč z hetaj prahramaj jana pastaviła sabie zadańnie dziela abarony Kaścioła barocca tak-ža z sacyjalizmam, masonstvam i kamunizmam. Het-
- ↑ "Centrum" źlikvidavaŭ Hitler, a "Partito popolare" źlikvidavaŭ Mussolini.
