čalnaj redakcyi. Ad hetaha času dziejnaść partyi vykazvaje mnoha enerhii i zachoplivaje šyrokija kruhi bieł. intelihiencyi i sialanstva. Partyja pastaviła sabie na mecie: iści ŭ narod, budzić u im śviedamaść nacyjanalnuju i hramadzkuju, abapiorci hetu śviedamaść na chryścijanskaj etycy i demakratyčnych asnovach, zmahacca za pravy bieł. movy nia tolki ŭ žyćci dziaržaŭnym, ale tak-ža ŭ kaścielnym i carkoŭnym. Ale da hetaha jašče vierniemsia.
BChD ideova vyvodzicca ad chryścijanskaha (katalickaha) hramadzkaha ruchu ŭ Zach. Eŭropie. Vialikaja Francuskaja Revalucyja zburyła tahačasnyja arhanizacyjnyja formy hramadzianstva. Na miesca zarhanizavanych klasaŭ u tak zv. cechi, što dzieili pavodle ŭstalenaha paradku, pryjšła adzinka, abdaravanaja volnaściaj, ale pakinutaja sama sabie. Ludzi pačali dumać ab arhanizacyjna-hramadzkich formach novaha hramadzianstva. A dumać treba było chutka, bo spravy hramadzkija nie mahli astavacca ad inšych halin žyćcia, asabliva ad navuki, jakaja šparkimi šahami išła ŭpierad i stvarała i novyja žyćciovyja mahčymaści i novyja trudnaści. U halinie hramadzkaj dumki pačaŭ pieramahać system haspadarskaj volnaści Adama Smitha. Z hetaha systemu volnaści haspadarčaj, ci liberalizmu, uspamožanaha novymi vynachodami ŭ navucy, naradziŭsia kapitalizm. Paŭstała zavarotnaja kankurencyja pramysłovych pradpryjemstvaŭ, bankroctva słabiejšych z ich, šalonaja abnižka płaty rabotnikami dahetul badaj niabyvalaje pavialičeńnie hality rabotnikaŭ.
