nikoha niezaležnuju. Zrabić heta nia było ŭžo tak trudna, bo siabry isnujučaj ChD ahulnaj u bolšaści byli Biełarusy. Isnavali tady ŭ Miensku 3 kružki ChD: katedralny, jaki naličaŭ 500 siabroŭ i dva inšyja pa 80.[1] U hetym ahulnym liku Palakoŭ było susim mała. Voś-ža biełaruskija chryścijanskija dziejačy ŭ Miensku: ks. V. Hadleŭski, dzie jon byŭ vikarym, a tak-ža: Ant. Krepski, Vieramiej, Balčeŭski, Butrymovič i inš. 5 vieraśnia 1918 h. i pastanavili arhanizavać samastojnuju BChD. Praŭda, ks. V. H. u hetym samym časie, bo 8 vieraśnia, vyjechaŭ u Nieśviež, kudy byŭ naznačany duchoŭnaj uładaj, ale Biełaruskaj Chryśc. Demakracyi było adnak sudžana raźvivacca. Pad kaniec 1918 h. z Pieciarburhu prybyŭ u Miensk, jak rektar śvieža zasnavanaj katalickaj Duch. Seminaryi, ks. dr. Fr. Abrantovič i dalej pavioŭ pracu BChD, nakolki na heta pazvalali tahačasnyja palityčnyja i vajennyja padziei ŭ našym krai.
U 1918 h. ŭ listapadzie miesiacy Niemcy pakinuli Miensk i adyjšli na zachad. Na ich miesca 9.XII. prybyli balšaviki i pačali tak-ža svoj nastup na zachad. U 1919 h. u studni miesiacy jany zaniali Vilniu. Paśla hetaha chutka pačali Palaki ofenzyvu, jakaja 8.VIII.1919 h. daviała da zaniaćcia Miensku. U 1920 h. balšaviki ŭznoŭ pačali nastupleńnie, jakoje ŭznoŭ skončyłasia pabićciom ich pad Varšavaj i daviało da zamireńnia Ryzie, pierahavory ab jakim vialisia ŭ kancy 1920, a skončylisia ŭ sakaviku 1921 h., ustalajučy sučasnyja polska-balšavickija hranicy.
Voś-ža dalejšaja praca BChD, reč jasnaja, nie mahła raźvivaca ani padčas vajennych adstupleń-
- ↑ „Krynica" № 3, 1918: „Chr. Dem."
