— 66 —
ŭ jahadach winahradu tworycca z warunkoŭ klimatu i psycholohii ludziej. Ideolohija heto summa ideałoů jakije nacija, ci asobny čeławiek maje ů swajej haławie, nosić u swaim sercy.
Razwiazka wyžej abhaworenaho pytańnia dla nas biełarusoŭ wažna, bo nas lubiać našy pierakinčyki kałoć tym, što nima biełaruskaj kultury, a bytcym jość wialikije polskaja i rasiejskaja kultury. Bywajuć nawat i takije, katoryje kažuć: „ja biełarus polskaj, abo rasiejskaj kultury“.
I jany nie padazrewajuć nawat, što zmiešywajuć dwa roznyje paniaćcia: kultura i ideolohija. Ale taki skaz jak: „biełarus rasiejskaj ci polskaj kultury“, treba razumieć tak: „Maja ideolohija polskaja, ci rasiejskaja, ŭsie ideały rasiejskije ci polskije — heto maje ideały, ale ja i was nie čurajusia i prystaŭšy da was pastarajusia wašu wadú wykarystać na swoj młyn. Słowo „kultura“ pry takich warunkach prykrywaje saboj ideolohiju danaho čeławieka. Pytańnie hetaje nam wažna pastawić wyrazna kab nie błudzić.
Praŭda i kryůda.
Apawiedaje narodnaja kazka, što Praŭda i Kryŭda — rodnyje siosty. Praŭda była dobraja, łaćwawiernaja, — Kryŭyda zawiśliwaja i błahaja. Praŭda była krasunia na zdziŭ, Kryŭda była niepamierna brydkaja, i Kryŭda wykałoła wočy Praŭdzie, paraniła jaje starajučysia zrabić jaje roŭna brydkaj, jak i sama była. Ale Praŭda choć niawistnaj dy hožaj i dobraj astałasia na wieki. A kryŭda at świetu stwareńnia da našych dzion kryŭdzić swaju siastru rodnuju, zdziekuje nad dobraj Praŭdaj, niesławić jaje, adbiraje ad jaje, jaje dabro, niawolić i praśleduje.
I dalej kaže narodnaja kazka, što koždy čeławiek, kožda staronka i narod, majuć swaju Dolu i Niadolu, swaju Praŭdu i Kryůdu.
Otže i naš narod harotny maje swaju Praŭdu i swaju Kryŭdu. I Kryŭda naša, moc wialikuju paniała nad nami, a Praŭda naša ŭ zahonie, ŭ niawoli ŭ Kryŭdy.
Naša Praůda kaže nam, što my Biełarusy, jak i ůsiaki inšy narod na świecie majem prawo da doli i woli, da nawuki i świetła, da stanoŭleńnia samim ab sabie, da kirawańnia samim sprawami swaimi.
