шыя фідёзафы ломяць сабе мазгі над разьвязаньнем- Тых ці іншых з4- гадак чазагробнага істнаваньня, то тым больш не маглі адмовіцца ад гэтых пытаньняў нашыя рэлігіёна-настробныя продкі, І здаецца, няма народу, які-б, так ці йначай, у каляровых фарбах і жывых рэальных вобразах не маляваў-бы сабе з усімі драбніпамі жыцьцё справядлівых 1 грэшнікаў у пазагробным царстве. Ідзі нагароды за добрыя ўчынкі й сары за праступкі, якія ўжо ўласьцівы ня толькі паганам, але й дзі каром,- зразьвінуліся ў хрысьціянстве ва ўсю шырыню. Вось чаму дегонды гэтага зіду звычайна малююц» з аднаго б0ку радасьці раю, а з другога боку, яшчэ паўней і больш сакавітымі фарбамі, жудасы Й страхоцьці покда й муеі грэшнікаў. І амаль што з першых вякоў хрысьціяйства паявіліся апокрыфічныя апавяданьні аб тым, што бЫыц- цам лая ці іншая духоўная асоба бачыла ўсё гэта ў, часе пазагроб- вых вандровак і пасьля, вярнуўшыся на. земаю, апавядала аб усім гэтых. Найбольш папулярны апокрыф з. гэтага цываю апавяданьняў-- гэта так званае «хожденіе Богородяцы по мукам»”, і другі--евидініе апостода Павла». Абодвы яны вядомы, як на ўсходзе, гэтак і на захадзе. Але маюцца з падобным з»местам апокрыфы спэцыяльна за- “ходняга пахаджэньня й характару. Да ліку гэткіх надежаць «видБніе рыпаря "Гувдала», якое адносіцца да ХА веку й было распаўсюджана ва ўсіх краінах Захаду ня тодькі ў рукапісных, адё 1 ў друкаваных варыянтах, спачатку на лацінскай мове, а з часам і ў перакладах на розныя іншыя мовы. Гэтае апавяданьне маецца й пабеларуску з канца ХУ або пачатку ХУ] веку, апрацаванае паводле чэскага арыгіналу. Зьмест легэнды наступны. Адзін ірлявдзкі рыцар, яві жыў каля 1149 году, па іменьн! Тундад, а ў беларускім адмецьніеу Таудзд, аднойчы ад серады да пядзолі знаходзіўся ў летаргічным сьне. У гэты час душа яго ў таварыстве з анёдам вандравала па пекле й раю. Вярнуўшыся адтуль, яна зноў злучылася з целам рыцара і ажывіла яго. Пасьшя “гэтага рыцар пачаў жыць праведнікам і інших павучаў, як трэ жыць, шанядаючы аб страшэаных муках грэшнікаў на тым сьвейе, Адзін. чанах, падслухаўшы яго апавядавьпе, запісаў ўсё гэта й выпусьціў У сібвбт дзёля навукі людзям. Гэтак апавядаецца ў Праскіх летапісах над 1149 годам. З часам гэтае першапачатковае апавяданьне зьмя- “нялася й перараблялася ў шмат адменьніках, нават перадавалася ча- “самі ў вершаванай форме, абабліва пачынаючы з УУ-га веку. У беларускім рукапісе з канца ХУ веку, акі знайшоўся ў Вар: шаўскай бібліатацы гр. Красінскіх, паміж розных артыкулаў гэтага зборніку. знаходзіцца й готае апавяданьне, пад загалоўкам: , Бнйга о Таудалё рыцеря”. Яно сьладаецца з пёкальгіх разьдзелаў. На жаль
