пую навуковую адукацыю й літаратурны талент. Яму было даручона сабраць у адно месца ўсе чынныя ў гаспадарстве законы й скласьці сыстэматычны зборнік законаў, як агульны статут, абавязковы для ўся- го гаспадарства. У працягу двох гадоў падканцлер пасьпеў справіцца 2 тэтым вялізным заданьнем, і ў 1588 г. на выборчым сойме ў Вар- шаве гэты (Літоўскі статут быў афіцыядьна зацьверджаны. Зараз-жа дасьла гэтага Сапега выдрукаваў гаты статут у Вільні на беларускай мове па свой кошт і пад асабістым наглядам. У тэтай справе Леў Сапега выявіў сябе ня толькі, як надзвычай здольны дзяржаўны дзеяч з сьветлым філёзафскім розумам, аде 1 як пісьменьнік, якому павінна належаць месца ў гісторыі беларускага пісьменства. Аб іэтым сьчед- зыць. па-першае--пасьвячэньне Статуту каралю Жыгімонту, надру- кованае выдаўцом на пачатку кнігі, а па-другое--яго прамова на сой- ме. у якой ён прапанаваў зацьвердзіць статут, і якая надрукована ў тэй-жа кнізе”). У абедзьвюх памянёных літаратурных працах Леў Сапега выка- заў рад такіх высокіх, гуманных і сьмелых думак, ягія зусім пасава- 11:6 ХУШ або ХІХ веку. Яго разуменьне законаў, погляды на ўла- ду, яго паняцьці аб свабодзе й вольнасьцях--проста варты подзіву. Бо цпі-а: ня дзіва, што, пасьвячаючы сваё выданьне каралю, рэдактар- выдаўца на першым месцы ставіць думку, што законы патрэбны най- перш пануючым асобам, б0 без законаў япы становяцца ненавіснымі тыранамі, падобнымі да дзікіх зьвяроў, якія толькі здольны здаваль- вяць свае грубыя зьвярыныя інстынкты. «Быля тме часы, найяснейшый милостявый господару-королю, -- гэтах пачынае аўтар сваё пасьвячэньне,--коли вь томь згромаженью 4. посполатованью") людскомь, которое мы речью посполитою называ- смт, не шавомь якямь описаным», або статутомь, але тодько СвойМь зданьеуь и уподобаньемь владность свою господары й короди “0: света над людьми ростечали: аде, иж» часгокроть ОТь пристойное свове. повинпости отступовази. а на свой только пожытокь рочы Ва- тегаючы. о сполное”) лобро всих» мало дбади, отьтуль то было уро- сло.) же дюди, брыдечы се их» панованвем»ь “я знирхностью ий не го- ссподарми, але тыранауи оные называючы, ва самомь только статуте т” “аша Нараў у У) Гэтай творы вядомы Й па, польскай мове, патр. ў выпэйпамянснай кпізе .2усіа Чаўпусі Роіакоў.“ т. І стр. 185--199; і ў іптых біаграфіях Лева Сапегі: 2) грамадсяйстве; 2) супольнае; Ў 6) сталася
