Матыльда. Ведаю… Твой сын ужо пакінуў гэты дом… Паехаў.
Сьцяпан. Куды?
Матыльда. На вёску… Чаму ў вас такіе дзіўные адносіны, — ты з сынам як чужые.
Сьцяпан. Ніколі я яго ня любіў. Іншые цешацца, радуюцца, а я, калі ён радзіўся, ніякае радасьці не спазнаў… Можа дзеле таго, што ён калека… Мне толькі іншы раз бывае яго шкода, але ніякае бацькаўскае любові ў сэрцы маім няма. Асабліва цяпер… Ён праўду кажа, што бяспатрэбна прыйшоў на сьвет… Бедны хлапец! Ведаеш, ён праклінаў сваю маці, што яна радзіла яго, і я, даведаўшыся аб гэтым, нічога ня мог яму сказаць…
Матыльда. Але… Гэта было ў той дзень, калі я да вас прыехала.
Сьцяпан. Хай благаслаўлены будзе гэты дзень!
Матыльда. А мо’ пракляты гэты дзень?
Сьцяпан. Не, Матыль мой, я гэтага дня праклінаць ня буду… Ты сама ня раз казала, што найвялікшая радасьць жыцьця — гэта экстаз! Калі чалавек у экстазе, ён ўжо тады ненормальны… Вось я йшоў нядаўна і думаю сабе: вось людзі ўсе бягуць, ідуць кудысьці, кожны мае якісь свой інтэрас, кожны думае, што робіць нешта важнае патрэбнае… А калі-б я раптам, раскрыжаваўшы на вуліцы рукі, пачаў крычаць аб сваім шчасьці — бо я гэтак шчасьліў, што мне хочацца крычаць з радасьці — дык яны зачынілі-б мяне ў вар’яцкую бальніцу… Чаму? — бо іх многа, яны — сіла, яны ўсе нормальные, няшчасные, а я адзін паміж іх шчасьліў, як Бог… А калі-б нас гэтакіх сьмелых, шчасьлівых была большасьць, дык мы іх усіх пазачынялі-б у вар’яцкіе бальніцы — і ства-
