V.
VARIA.
1914-1916.
У пятым разьдзеле друкуюцца тыя прозаічныя творы Багдановіча, якія ня былі зьмешчаны ў першым томе яго твораў і не ўвайшлі ні ў адзін з папярэдніх разьдзелаў данага тому. Усяго тут друкуецца шэсьць твораў; падзелены яны на тры падразьдзелы: у першым падразьдзеле зьмешчана два нарысы з гісторыі расійскае грамадзкае думкі („Н. Д. Ножин“ и „Н. К. Михайловский“); у другім падразьдзеле — тры нарысы: „Феодосия“, „Старый Крым“ і „Поездка в Коктебель“ з агульным загалоўкам „Из летних впечатлений“; у трэцім падразьдзеле надрукованы тры пераклады М. Б-ча, — два з Стэфаныка („Кленовые листочки“ і „Смерть“) і адзін з Ів. Франко („Каменщик“).
60. Николай Димитриевич Ножин. Перадрук з часоп. Ежемесячный журнал. Петроград, 1916.
Да 311 стар. Сифонофоры — простейшие морские животныя. У чарнавых накідах вершаў М. Б-ча захаваўся ўрывак вершу аб сыфонофоры, выдрукаваны ў I-м томе пад назваю „Усплывае грамада сыфонофора“ (№ 261).
61. Н. К. Михайловский. Перадрук з газэты „Голос“ 1914, № 22. Артыкул падпісаны ініцыяламі М. Б. На дасланым бацькам пісьменьніка ў Камісію паасобніку гэтага нарысу яго рукою зроблена нататка: „Згодна пасьведчаньню былога рэдактара „Голоса“ С. С. Каныгіна артыкул належыць М. А. Багдановічу. Я магу з свайго боку пасьведчыць, што погляды і думкі, у ім укладзеныя, зусім аднолькавыя з яго (М. Б-ча) поглядамі“.
62. Из летних впечатлений. Перадрук з час. „Русский Экскурсант“. Ярославль. 1916, № 1.
Да 317 стар. …одна из них („Митридатовых“ гор) описана в чудесном рассказе В. Короленки. М. Багдановіч мае на ўвазе апавяданьне Караленкі „Рыбалка Нечипор“ (другі з двух нарысаў, аб‘яднаных загалоўкам „В Крыму“) гл. В. Г. Караленка, Полное собрание сочинений, выд. „Нивы“, том IX, стар. 96—110.
Да 318 стар. Левкон устроил новый торговый порт Феодосию“… Ляўкон I, босфорскі цар, пасьля доўгае аблогі, узяў Феадосію каля 393-га году дахрысьціянскае эры. Пры ім Феадосія дасягнула значэньня першакляснага порту. Імя Феадосіі паводле некаторых домыслаў была дана гораду Ляўконам.
Да 319 стар. …Кафа… Кафа — гэнуэцкая назва Феадосіі, ад яе і турэцкае — „Кефе“.
Да 321 стар. …в вечерних сумерках навстречу плывут красноватые огоньки папирос… М. Багдановіч паўтарае тут вобраз з вершу „Пад ценьню цёмных ліп“: „У цемні к нам плывуць рубіны папіросаў“… (т. I, № 38).
