8. Забыты шлях. Друкуецца з аўтографу (1, 21).
Напісаны артыкул у 1915-м годзе, як зазначана ў лісьце М. Багдановіча ў Беларускую Кнігарню ад 14-га лістапада 1915 году (IХ, ліст № 16).
„Забыты шлях“ быў выдрукаваны ў газэце „Вольная Беларусь“ (1918 г.) разам з вершамі беларускага складу „Бяседная“, „Як прышла я на ток малаціць“, „Хоць і зорачка — ды не вячэрняя“ (т. I, № 86), „У Максіма на кашулі вышыты галубкі“ (т. I, 72) і „А як сьмерцю Максіма скаралі“ (вынятка з в. „Максім і Магдалена“, т. I, № 63). Пералічаныя вершы і былі Багдановічам прапанованы, як узоры твораў народна-песеннага складу, і да пэўнай ступені прыстасаваны да данага артыкулу (гл. т. I, увага да верша № 86).
Да 40 стар. Сантымэнталізм, романтызм… у аўтографе: „сенціменталізм, романтызм“. Да 42 стар. можам… у аўтографе: „можэмо“.
Багдановічам быў напісаны на тую-ж тэму няскончаны артыкул на украінскай мове „Забутий шлях“, які зьмяшчаецца ў гэтым разьдзеле за нумарам 11-м.
9. Краса и сила. Опыт исследования стиха Т. Г. Шевченка.
Перадрукоўваецца з „Украинской Жизни“ 1914 г. № 2.
Да 50 стар. — Гюйо — францускі філёзоф (1854—1888). А значэньні рыфмы ён выказваецца ў кнізе „L‘art au point de vue sociologique“. Ёсьць пераклад на расійскую мову: [М. Гюйо.] „Искусство с социологической точки зрения“. Спб. 1900.
Да 52 стар. …паронамазией называецца прыём набліжэньня двох слоў, якія падобна гучаць. Аллитерации мимоходом указывались г. К. Чуковским (зноска да стар. 52). Гэтыя прыклады алітэрацыі даны ў кнізе яго „Лица и маски“. Изд. Шиповник, СПБ (год у выданьні не зазначаны) і ў часопісі „Русская Мысль“ 1911 г., май і далей.
У зборніку „Тарас Шевченко“, выдадзеным у Кіеве пад рэдакцыяй Е. Грыгарука і П. Філіповіча (Держ. Видав. Киів, 1921) у артыкуле Б. Якубскага „Форма поэзій Шевченка“ на стар. 66-й зазначана пра гэты артыкул М. Багдановіча: „На де які метри… пісень уже вказував М. Багданович у своій статті „Краса и сила“ — „Украинская Жизнь“ 1914, 11, — до речі, поки що в единій спробі оглянути форму поезій Шевченка“.
Правапіс і інтэрпункцыя прыведзеных у артыкуле вынятак з твораў Т. Шаўчэнка вывераны паводле наступнага выданьня яго твораў: „Украіньска Академія Наук. Т. Шевченко. Під редакціею акад. Ефремова і М. Новицького. Т. I і II. Книгоспілка“.
10. Памяти Т. Г. Шевченко. Перадрук з газэты „Голос“ 1914 г. № 46.
Да 60 стар. Многообразными нитями связаны наши души — души русских читателей“… Артыкул быў выдрукаваны ў расійскай газэце, прызначаўся для чытача-расійца, чаму аўтар і называе „душу чытача“ — „рускою душой“.
Як і ў папярэднім артыкуле правапіс і інтэрпункцыя прыведзеных аўтарам вынятак з твораў Т. Шаўчэнка выпраўлены паводле выданьня твораў Т. Шаўчэнка, падрыхтаванага Украінскаю Акадэміяю Навук, (гл. увагу да папярэдняга артыкулу.
11. Забутий шлях. — Пачатак артыкулу на украінскай мове. Друкуецца з аўтографу (I, 13). Як відаць з пачатку артыкулу („Коли читач звернеться думкою до українського життя перед війною…“) напісаны ён быў не раней другое паловы 1914-га году, але магчыма, што ён быў напісаны ў адзін час з артыкулам пад гэткім-жа загалоўкам на беларускай мове („Забыты шлях“), які зьмешчаны ў даным разьдзеле за нумарам восьмым і задатаваны 1915-м годам.
Да 63 стар. — Котляревський (скрізь писав строфою у шість рядків). Звычайнаю для Катлярэўскага зьяўляецца страфа ў дзесяць радкоў
