229. Ноч, Дождж… Верш выдаецца з аўтографу (IV, 6. 6), але чацьверты і пяты радкі ўведзены ў тэкст з другога чарнавога аўтографу, які захаваўся ў тэй-жа папцы (IV) пад нумарам 6, 17. У першым аўтографе гэтыя радкі чыталіся так:
4Пляц. Слупы шыбеніц трымаюць ля зямлі.
5Гурт мерцьвякоў. Вятры вясёла іх гайдаюць…
Пераклад вершу P. Verlaine „Effet de nuit“ з разьдзелу „Poèmes Saturniens“. У 2-м радку поэтам ужыты прыметнік „скразныя“, утвораны, як відаць, ад прыназоўніку „скрозь“.
Формы дзеяпрыметнікаў, утвораных на ўзор расійскае літаратурнае мовы: „іссохшыя“ (9 р.), „чарнеюшчым“ (10).
230. Млоснасьць. Перадрук з „Нашае Нівы“ 1913 г., № 47. Пераклад вершу P. Verlaine „Lanqueur“ з разьдзелу „Jadis et naguère“.
У 10-м радку ў „Нашай Ніве“ была выдрукавана „Бахіль“, у францускім тэксьце стаіць „Bathylle“.
231. Паўстаньне. Выдаецца з аўтографу (IV, 8, 32). Пераклад першых пяці строф вершу E. Verhaeren „La révolte“.
У аўтографе рукою поэты да пачатковага тэксту даданы ўстаўкі ў наступных радкох: 7-м — „у глыбі“ — між словамі „крыюць яе“, у 11-м радку — „зіхацяшчыя саблі“ — між „агні і штыкі“, і ў 13-м — „на канцох“ — пасьля слоў „узьдзеты ў іх“.
У 1-м радку „кракоў“ (зам. „крокаў“) ужыта поэтам, як відаць, для рыфмы з словам „кустоў“ (3 р).
У 2-м радку слова „страх“ („зьбялеўшы страх“) трэба разумець як прыслоўе „вельмі“, „дужа“, „надта“. У 5-м радку дзеяпрыметнікі цяперашняга часу („мкнушчай“, „дрыжашчай“) ужыты поэтам на ўзор расійскае літаратурнае мовы.
Радкі 8-3 і 20-23 у перакладзе ня зусім ясны, таму для параўнаньня да іх прыводзім францускі тэкст:
Toute la mort Le temps normal n‘ existant plus |
232. Дзьве песьні. З. Ю. Сьвятагора. Перадрук з „Нашае Нівы“ 1909 г. № 9. Захаваўся аўтограф вершу (п. VI, № 29).
Варыянты гэтага аўтографу:
2Зоркі ясныя блешчуць — гараць у вышыне…
3Вось ў зялёных садох, каля ціхай ракі
4Засьвяцілісь адзін за адным аганькі…
5 | Хто-та плывець | |
Па уснуушай раке, |
6 | Гучна песьню пяець | |
На чужом языке. |
13А як песьню пачую, што льлецца ваўной
14За зялёнай гарой над шырокай ракой, —