Перайсці да зместу

Старонка:Творы М. Багдановіча (1927—1928). Том I.pdf/463

З пляцоўкі Вікікрыніцы
Гэта старонка была вычытаная

нумарох (3 і 4) часопісу „Biełaruskaje Żyćcio“, Літ. Камісія гадана ўстанаўляе год напісаньня гэтых вершаў, зважаючы на час напісаньня першага вершу гэтае групы. („Народ, Беларускі народ“).
Захаваўся рукапісны варыянт гэтага вершу (п. IV, № 4, ст. 17), у якім пасьля 2-га радку ўстаўлена: „Твой край у няволю забралі“.
Варыянты:
7 „У спудзе ад грознай бяды…

12 Хто йшчэ можа чуваць…
Хто мае вушы, каб чуваць…

У 12-ым радку „чуваць“ ужыта поэтам у сэнсе „пачуваць“, трэба думаць, для версыфікацыі.

48. Варажба. Выдаецца з тэксту газ. „Biełaruskaje Żyćcio“ 1919 г. № 3. Адносна году напісаньня гэтага вершу гл. ўвагу да папярэдняга вершу „Народ. Беларускі народ“ (№ 47).
Рукапісныя варыянты (п. IV, № 13, ст. 25):
3Клубяцца глыбамі астаткі…
4Як у вадзе сьвінец…
6Побач-жа: засіяў блеск ясны.
У газэце пад загалоўкам гэтага вершу зроблена прыпіска: „з архіву Ромуальда Земкевіча“.

49. Ізноў пабачыў я сялібы… Выдаецца з „Нашае Нівы“ 1913 г. № 20. У 2-ім радку поэта карыстаецца няправальнай формай „леты“ зам. „гады“. У 5-ым радку ў слове „пылу“ захованы канчатак (зам. „у пыле“) для версыфікацыі.
У канцы 16-га радка, замест працяжніка ў тэксьце „Н. Н.“, Літ. Камісіяй прынята двукроп‘е, як знак, які больш адпавядае сэнсу.

50. Споўненае абяцаньне. Перадрук з „Н. Н.“ 1913 г. № 44. У 3-ім радку ў тэксьце „Н. Н.“ выдрукавана: „на малюнкі“ (памылкова, а можа быць і для рыфмы з словам „чыгункі“, 2 р.). Літ. Камісіяй выпраўлена — „малюнку“.
Як на некалькі сваеасаблівую форму, можна ўказаць у 16-ым радку: „у край“ (зьдзіўлёны).

51. Дзед. Верш выдаецца з „Нашае Нівы“ 1913 г. № 28.
Рукапісныя варыянты (п. IV, № 8, 27):
3Сеў там, дзе гарачэй пякло…
5Скрозь тане сьнег, шуміць вада.
6Зіяе сонца, ўсюды людзі…
8Што хутка ён зямлёю будзе.
У даным зборніку зьмяшчаецца пераклад гэтага вершу на расійскую мову, зроблены самім поэтам (гл. в. № 314 у разьдзеле „Зеленя“).

52. Купідон. Перадрук з „Нашае Нівы“ 1913 г. № 26-27.
У 4-ым радку „Н. Н.“ выдрукавана „маё сэрца“. Слова „маё“, якое не ўкладаецца ў рытм, Літ. Камісія палічыла за друкарскую памылку і замяніла яго на „мне“.
У 5-ым радку „візэрункам“ — полёнізм.
Русіцызм: „чэрты“ (зам. „рысы“) у 16-ым радку.
Як неапрацаваны па форме зварот трэба зазначыць у 20-ым радку „пяяць готовым поўным згукам“. У „Н. Н.“ ў 28-ым радку вершу было выдрукавана: „Устае ў сувораму чаканьні“. Падобны няправільны зварот сустракаецца і ў іншых вершах Багдановіча, напр.: у „нуднаму рыпу“ (№ 181, 16-ты р.), „ў цудоўнаму сьне“ (№ 182, 5 р.). Камісія была прымушана пакінуць бяз зьмены гэтае напісаньне для захаваньня мэтрыкі вершу. — У вапошнім радку („Што лепш аб ёй маўчаць“) не хапае аднаго складу; лепей было-б сказаць: „Што лепш аб ёй і памаўчаць“.