багацця. Ён іранізіруе на адрас пана, ставіцца да яго са знявагаю. Такія яго адносіны — гэта яшчэ крытыка, але крытыка, якая пераходзіць ужо ў пратэст, якая па сутнасці з'яўляецца першымі подыхамі соцыяльнай буры.
Вершы іранічныя гэта — пераходная ступень да гумару. У Багушэвіча былі здольнасці гумарыста і элементы гумару мы можам назіраць у многіх яго вершах, а таксама і ў апавяданнях. Але ў яго ёсць і вершы чыста гумарыстычныя. Гэта вершы: «З кірмашу», «Песня» (3), «Сватаны», «Сватаная». Якія-ж галоўныя матывы гумарыстычных вершаў Багушэвіча? У вершы «З кірмашу» мы бачым апрацоўку народнага жарта. Жарты падобнага роду можна бачыць у запісах беларускага фальклора. Камізм у гэтым вершы дасягаецца тым, што муж спяшаецца з кірмашу з гасцінцам да жонкі, жонка з нецярплівасцю яго чакае, «чакае ўся ў пламеннях». Ствараецца ўражанне, што муж і жонка, як толькі ўбачаць адзін аднаго, дык пачнуць мілавацца. I раптам нечаканы сэнсавы паварот верша, нечаканая канцоўка: ён вязе ёй «ці новую хустку, або і біч новы».
Ад фальклорных жартаў ідзе таксама і «Песня» (3). Гэты верш цалкам пабудаваны на незвычайных або проста неверагодных здарэннях па тыпу: «На вербе ігрушы растуць». Збег у адным вершы падобных выразаў ці здарэнняў стварае ўражанне камізму. Але гэта не бязметная гульня парадоксамі, у вершы ёсць арганізуючая думка. Матэрыял бярэцца пераважна ў бытавым плане: баба арэць гоні і курыць люльку, мужык пярэ кашулі і ловіць у балоце на прыпечку рыбку, конь пасецца на лапаце і г. д. За ўсім гэтым хаваецца думка, што гаспадарка не ідзе на лад, калі гаспадар і гаспадыня займаюцца не сваёю справаю. Але гэта думка не навязваецца чытачу, тут няма просталінейнага дыдактызму і таму магчыма і іншае, што аўтар збегам неверагодных рэчаў хоча падкрэсліць неверагоднасць сямейных або проста людскіх узаемаадносін дадзеных у канцоўцы:
Ой, нявестка цешчу любе,
А сын бацьку шанаваў,
На сабакі заяц трубе,
Вінны доўг сам аддаваў!
Праз падкрэсліванне даецца сцверджанне адваротнага. Тое, што ў канцоўцы дадзена як выключнае і незвычайнае павінна было-б быць нарматыўным і звычайным.
Як рэаліст, Багушэвіч бачыў недахопы і ў сялянскім асяроддзі. З надзвычайнаю павагаю ён ставіўся да працы і да працавітага чалавека і таму зусім зразумела, што ў вершах «Сватаны» і «Сватаная» ён бязлітасна высмейвае гультайства. У першым з іх ён дае камічны вобраз хлапца гультая, у другім — дзяўчыны. У карчме гэты хлапец першы забіяка, а да працы яго і кіем не прывернеш. З яго і сем'янін будзе нікудышны.
Ласа есці, смагла піць
Не будзе адказу,
А па шлюбе жонку біць
Дык зачне адразу.
