РЫГОР.
Няма для пана грэха…
А хто тут счуе?
ІГНАТ.
Нас, мужыкоў, пачуе рэха.
МУЖЫК.
Дык вы-ж, браты, Ігнат, Рыгорка,
Каго зьбіраецеся біць?
А заўтра-ж гэты кат
Прыкажа з вас абдзерці скуру.
(Пачынаюць біць).
Рыгор, зьмілуйся, брат!
ІГНАТ.
Самім жыцьцё нам горка.
РЫГОР.
Яго мы слугі, што рабіць?…
МУЖЫК.
Што хочаце, але ня біце.
ПАН.
Мацней яго сячыце!
Няхай мужыцкая натура
Ня мае волі над панамі.
МУЖЫК.
А-яй!… панок, даруйце…
ПАН.
Пан гонар робіць, дык ня хоча…
Яшчэ, бач, дрыгае нагамі…
МУЖЫК.
Вой, вой, баліць… Рату-у-йце,
Хто мае сілу, мае сэрца…
Зьдзек панскі бачаць вашы вочы.
ПАН.
Пятнаццаць налічыў, здаецца…
Рыгор, Ігнат са смакам
Яшчэ дзесятак сыпянеце…
Да хаты пойдзе ён са знакам
На мяккім месцы…
МУЖЫК.
Эх, крывапійцы! Замаўчэце!
Да дна я вып‘ю чарку гора.
Але устану я, устану,
І гэты шрам, што сёньня, ўчора
Рука Няволі налажыла,
Ён зажыве… Сьмялей я гляну
На сонца Волі, вой, вой, вой!
ПАН.
Пакуль яшчэ закон тут мой!
Габцуйце, хлопцы, — мой загад.
МУЖЫК.
Ратуйце, людзі, а-я-яй!…
Калі-ж паўстанеш, родны край,
І выйдзеш з ворагам змагацца?
Ай-ай-ай!…
Зноў чуваць гукі
„Мы доўга цярпелі“…
РЫГОР.
Ты чуеш? чуеш песьню, брат?
То-ж песьня Волі…
ПАН слухае.
Няўжо-ж пачалі уздымацца,
Пачуўшы гэтыя вось крыкі?
ІГНАТ кідаючы дубцы.
Ня буду біць я болей.
РЫГОР.
То-ж песьня нашай грамады!
ПАН спужана.
Схавацца мне куды?
РЫГОР і ІГНАТ да пана.
Цяпер і ты маўчыш?
Усе ўцякаюць.
МУЖЫК
стогнучы пераварачваецца.
О, ты, ўсямоцны і вялікі,
Зьнімі з нас цяжкі крыж!..
