яго "душою, праданаю чорту".[1] Ня ўсе прыхільнікі Лютара хвалілі яго за гэткія выступленьні, асабліва Піліп Гэсэнскі.
Калі пастановы Шпэйерскага сойму пачалі пагражаць бясьпечнасьці нямецкіх протэстантаў, Піліп пачаў горача дабівацца саюзу з ваяўнічымі Швайцарцамі дзеля барацьбы за супольную справу. Дзеля гэтага ён зьвёў у сябé ў Мapбургу абодвух рэформатараў, спадзяючыся, што, спаткаўшыся, яны хутчэй між сабою згаворацца. Цьвінглі адважыўся на небясьпечную падарожу і са сьлязьмі расчуленьня на вачох працягнуў руку, каб прывітаць сябра па ідэі. Але асьлеплены Лютар рукі не падаў, заяўляючы: "вы маеце іншага духа, чым мы, і калі я павінен любіць вас, то хіба толькі гэтак, як хрысьціянін ворага“.
Пасьля няўдачнага спатканьня, прыхільнікі Цьвінглі, ня шукаючы ўжо саюзу з лютаранамі, стварылі сваю ўласную Царкву, якую называюць рэформаванаю.
Швайцарскае вызнаньне пачало пранікаць у Нямеччыну і павялічыла там рэлігійны хаос.
3. Сьмерць Цьвінглі (1531). Як у Нямеччыне, гэтак сама і ў Швайцарыі рэформацыя стварыла дзьве варожыя адна аднэй партыі. Пастухі лясістых кантонаў, дзе панавалі патрыархальныя звычаі, хаця і забаранілі ў сябе таргаваць адпустамі, але аб другіх навінах у Царквé і слухаць не хацелі; да іх далучыліся спаміж большых местаў Люцэрна і Фрыбург. З роўнаю шчырасьцю адны змагаліся за рэформацыю, другія проці яе, і вельмі мала было гэткіх безстаронных людзей, як Валент Чуді, пробашч з Гляруса, які ў аднэй царквé зраньня адпраўляў імшу каталіком, а ў паўдня гаварыў казаньне ў рэформацкім духу, каб здаволіць протэстантаў. Навет Цьвінглі ўважаў, што хатняе вайны абмінуць ня ўдасца. Аднак, замест таго, каб, як гэта радзіў Цьвінглі, хутка і старанна прыгатаваўшыся да вайны, зрабіць ворагу рашучы ўдар перш, чым той агледзіцца, рэформатары здаволіліся толькі тым, што недапускалі збожжа ў каталіцкія мясцовасьці і гэтым выклікалі там голад.
Давéдзеныя да роспачы каталікі схапіліся за аружжа, напалі на Цюрых і разьбілі невялічкае войска, якое гэтае места магло выставіць. У бітве (пад Капэль) згінуў сам Цьвінглі, які, як вайсковы капэлян, быў пры войску. Другое паражэньне (пад Губэль) гэтак перапалохала рэформатаў і выклікала ў іх гэткі ўпадак духу, што яны, ня гледячы на сваю лічбавую перавагу, прынялі цяжкія варункі міру, заглушыўшага рэформацыю і даўшага повад для дамовых звадак у Швайцарыі ў працягу 300 гадоў.
- ↑ § 4. Рэформацыя ў Нямеччыне (Лютар і рэформацыя).
