ПРАДМОВА ДА ДРУГОГА ВЫДАНЬНЯ.
Другое выданьне істотна адрозьніваецца ад першага двума дадатковымі разьдзеламі, табліцамі і картамі. З дадатковых разьдзелаў ― першы даводзіць выкладаньне да пэўнай «натуральнай мяжы». Такой не магло быць, зразумела, 1-га сакавіка 1881 году ― дата, хутчэй, у гісторыі царызму, чым у гісторыі расійскай народнай масы. Але такой можа служыць 1896 год, ― год пачатку масавага рабочага руху у Расіі.
Другі дадатковы разьдзел, згодна думкі аўтара, канечна натрэбен для тых, хто хацей-бы «больш падрабязна» пазнаёміцца з расійскай гісторыяй: наіўна было-б выабражаць, што гэта апошняя пісалася нейкімі бесьцялеснымі тэорэтыкамі, а ня людзьмі пэўнай клясы клясы нам варожай. Каб разабрацца ў расійскай гістарычнай літаратуры трэба і тут цьвёрда стаць на клясавы пункт погляду.
Табліцы прызначаюцца, галоўным чынам, для паўтарэньня ня тым, хто проста чытае, а тым, хто вывучае, хто карыстаецца кніжкай, як падручнікам. Для навочнасьці, поруч з невялікім лікам рубрык, паміж якімі падзелен зьмест расійскага гістарычнага процэсу. паданы два слупкі «Сусьветнай гісторыі» і «Бліжэйшых суседзяў Расіі». І тое, і другое магло быць падана, само па сабе зразумела, толькі ў нарысе, разоў у 30 больш кароткім, чым сама расійская гісторыя.
Тлумачэньне да карт падана пры іх.
Карыстаюся выпадкам падзякаваць таварыша С. А. Піонткоўскага, якому я абавязан некалькімі дакумантамі, выкарыстанымі ў дадатковым разьдзеле «Рабочы рух».
M. П.
