буржуазіі, тае самае буржуазіі, якую соцыялістыя мімаходам лаялі. Гэта было так нечакана, узьнімала такія новыя надзеі, але адначасна вымагала перабудовы ўсяго фронту.
Перабудова патрэбна была тым больш, што народніцкі соцыялізм быў у тупіку. Цяпер, калі паліцыя настаражылася і ў тысячу вачэй высочвала «зладумцаў», ісьці далей ранейшым шляхам пропаганды было немагчыма. Трэба было або скласьці рукі, або прыдумаць якія-небудзь новыя спосабы дзеяньня. Спосабы гэтыя падказваліся агульным сьветапаглядам «бунтароў». Калі рэволюцыю рабілі асобы, якія «крытычна мысьляць», то відочна, што і сіла рэакцыі, сіла ўраду трымалася таксама на асобах толькі іншай уласьцівасьці.
І калі асоб, якія крытычна мысьляць, трэба было ўсяляка павялічваць, то лік рэакцыйных асоб трэба было памяншаць, трэба было іх зьмяншаць, па магчымасьці. Перамена тактыкі ў «бунтароў» і адбілася на пераходзе ад пропаганды да тэрору-да зьнішчэньня асобных членаў ураду і перш за ўсё яго галавы, Аляксандра ІІ.
Буржуазная літаратура, якая спачувала «бунтаром» і адначасна вельмі баялася ўсяго рэволюцыйнага, малявала звычайна справу так, што на терор «бунтары» пайшлі пад уплывам паліцэйскіх прасьледваньняў, - так сказаць, паліцыя «давяла» іх да таго, што яны пачалі страляць на губарнатараў і падкопвацца пад царскія паязды і палацы. Гэтае тлумачэньне вельмі натуральна для буржуазіі, якая пазірае на рэволюцыю, як на нейкую хваробу, як на нейкае пошаснае вар'яцтва, і хоча сабе вытлумачыць: з якой-жа гэта прычыны людзі звар'яцелі? Нам не прыходзіцца ставіць сабе гэтае пытаньне, рэволюцыйны мэтод барацьбы мы лічым зусім нормальным (натуральным), і нам трэба толькі вытлумачыць, чаму-ж людзі выбралі іменна той, а ня іншы рэволюцыйны мэтод. Гэтае тлумачэньне далі самі «бунтары» на тым сваім зьезьдзе, дзе яны пастанавілі перайсьці да тэрору (у Ліпецку, летам 1879 году). Партыя павінна зрабіць усё, што можа,-казаў на гэтым зьезьдзе правадыр новага кірунку «бунтароў» Жэлябов: калі ў яе ёсьць сіла скінуць дэспота шляхам паўстаньня, то яна павінна гэта зрабіць, калі ў яе хапае сілы толькі пакараць яго асабіста, то яна павінна гэта зрабіць, калі ў яе не хапае сілы і на гэта, то яца абавязана хоць голасна протэставаць. Але сілы хопіць, бяз сумненьня, і сіла будзе расьці тым хутчэй, чым больш рашуча мы будзем дзейнічаць. Значыцца, да тэрору «бунтары» перайшлі тады, калі пераканаліся ў немагчымасьці ўзьняць масавае народнае паўстаньне. Той самы Жэлябов, другім разам, у прыватнай гутарцы, выказаў гэтую думку яшчэ і так: «Гісторыя рухаецца страшэнна паволі, трэба яе штурхаць, інакш выраджэньне нацыі наступіць раней, чым апамятаюцца лібэралы і возьмуцца за справу». З гэтага відаць, між іншым, што «народнікі» лічылі лібэралаў здольнымі нешта зрабіць. Толькі
