"Ты ўсё золатам хочаш прыцьміць, загаціць...
- „Ці-ж прыгледзеўся, хорамны княжа.
- „Ці-ж прыгледзеўся, хорамны княжа.
"Кроў на золаце гэтым людзкая блішчыць,
- "Кроў, якой і твая моц ня зможа.
- "Кроў, якой і твая моц ня зможа.
"Ты брыльлянтамі ўсыпаў атласы і шоўк—
- „Гэта цёртая сталь ад кайданаў,
- „Гэта цёртая сталь ад кайданаў,
"Гэта вісельні петляў разьвіты шнурок,
- „Гэта, княжа, твае саматканы".
|}
Гіне гусьляр, але жыве яго песьня, навакол яго імя плятуцца пекныя легэнды і паданьні:
|
Кажуць людзі: у год раз ночкай з гусьлямі дзед |
Твор „На куцьцю" праводзіць думку аб нацыянальнай місіі поэты. Песьняры―гэта вешчыя ганцы: сваім словам―сьветлым, як сонца, моцным, як лук стралы, і гучным, як гусьлі,―яны павінны адбудзіць заняпаўшую старонку. Нарэшце абразок „На папасе" разьвязвае глыбокую проблему аб адносінах высокаадаронага чалавека да масы звычайных людзей. Проблема ня раз ставілася ў сусьветнай літаратуры. Ужо Сэрвантэс у сваім творы "Дон-Кіхот" зачэплівае гэта пытаньне, процістаўляючы вобразы Санчо Пансо і Дон Кіхота; Шэксьпір асабліва завострывае проблему: ён вырывае непраходнае бяздоньне паміж сьветлым духам Арыэлем і Калібанам, увасабленьнем натоўпу; романтыкі XІX стагодзьдзя йдуць па сьлядох Шэксьпіра: з іх пункту погляду поэта―гэта няшчасная ахвяра, якая асуджана на пакуты адвечнага неразуменьня і варожых адносін збоку масы. Янка Купала, як выхадзец з гушчы працоўнага люду, ― далёкі ад арыстократычнай трактоўкі дадзенага пытаньня; ён паказвае нам сьціслыя ўзаемаадносіны масы і поэты; падарожнікі, праўда, спачатку не разумеюць незнаёмага, у іх вачох ён нейкі дзівак, але поэта сьпявае ім песьню пра гаротнае жыцьцё на сьвеце Лявона, і падарожнікі няпрыкметна падпадаюць пад уплыў гэтай песьні.
Зборнік „Шляхам жыцьця" не замыкае сабой кола мастацкага разьвіцьця поэты; у 1922 годзе зьяўляецца чацьверты зборнік яго―"Спадчына".
|
Паймі, пачуй! Сон наш і свой стрывожы,― |
Тут часткаю пашыраюцца і паглыбляюцца мотывы папярэдніх зборнікаў, але адначасна прыўносяцца і некаторыя новыя элемэнты. Па-
