поэзію. У абстаноўцы соцыяльнай няроўнасьці каханьне вельмі часта траціць свой пяшчотны ідылічны характар; перад сузнаньнем поэты яно прадстае як змрочная і грозная сіла, якая на момант руйнуе нават клясавыя загародкі, можа злучыць і шляхцянку з вясковым парабкам, але потым прыводзіць к трагічнай катастрофе. ("Адплата каханьня").
Другі промень, які прарэзвае часам густую цемру меланхоліі поэты, гэта поэзія, мастацкая творчасьць. У Янкі Купалы мы знаходзім тут чыста романтычную концентыю мастацтва. Песьні―гэта найвышэйшае ў жыцьці чалавска, гэта божы дар ("Песьня а песьнях"). Сам поэта творыць стыхійна, песьні не даюць яму супакою, яны не адчэпна прасьледуюць яго:
|
Хацеў-бы вас, песьні, |
Алс разам з гэткай стыхійнай патрэбай творчасьці ў Купалы, у першым зборніку яшчэ мала ўпэўненасьці ў сваіх сілах. Мы знаходзім тут надзвычайна скромнае прызнаньне:
|
Я не поэта, о крый мяне, божа! |
У другім мейсцы поэта з яшчэ вялікшай скромнасьцю зазначае:
|
Я ня сокал зоркавокі, |
Пясьняр сумняваецца нават у каштоўнасьці сваіх твораў; яму прадстаўляецца часам, што "душы яго тварэньня" будуць марнець у нязнаньні, зробяцца здабычай пацукоў, але калі "нейкі вучоны моль з прыпадку натрапе" на іх, то ён знойдзе там толькі матэрыялы для этнографіі людзей на Беларусі. ("Каму?").
Поэта жорстка памыліўся ў ацэнцы сваей творчасьці; нават яго першы зборнік "Жалейка", ня кажучы ужо аб пазьнейшых, мае далëка не этнографічнае значэньне, а ўяўляе сабой глыбока ідэёвую каштоўнасьць, паколькі ў ім ускрыты соцыяльны і нацыянальны ўціск, які цягацеў над Беларусьсю ў часы царызму.
